Opryszczkowe zapalenie skóry – jak się objawia i jak leczyć?

Opryszczkowate zapalenie skóry, znane również jako choroba Duhringa, to przewlekłe schorzenie autoimmunologiczne, które manifestuje się uciążliwymi zmianami skórnymi. Pomimo swojej nazwy, choroba ta nie ma bezpośredniego związku z infekcjami wirusem opryszczki. W tym artykule omówimy, czym charakteryzuje się ta choroba, jakie są jej objawy oraz skuteczne sposoby leczenia.

Co to jest opryszczkowe zapalenie skóry?

Opryszczkowe zapalenie skóry jest chorobą autoimmunologiczną, która występuje u osób z nietolerancją glutenu. W wyniku spożycia glutenu organizm uruchamia reakcję immunologiczną, prowadzącą do odkładania się przeciwciał IgA w brodawkach skórnych. To z kolei wywołuje stan zapalny, który objawia się zmianami skórnymi i intensywnym świądem.

Istnieje jednak szereg objawów ogólnoustrojowych, które mogą wskazywać na opryszczkowate zapalenie skóry. Są to m.in. uszkodzenie szkliwa zębowego, bóle głowy, czy zmiany skórne nasilające się po spożyciu glutenu lub jodu (np. w rybach morskich). W rzadkich przypadkach mogą występować objawy jelitowe, takie jak bóle brzucha czy zaburzenia perystaltyki wynikające z uszkodzenia kosmków jelitowych. Objawy te szczególnie często pojawiają się u osób z rodzinnym występowaniem celiakii lub innych chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń czy bielactwo.

Chociaż choroba ta może występować w każdym wieku, najczęściej diagnozowana jest u dorosłych, a rzadziej u dzieci. Występowanie opryszczkowego zapalenia skóry często współistnieje z celiakią – schorzeniem jelitowym wywołanym nietolerancją glutenu.

Opryszczkowe zapalenie skóry może być mylone z innymi schorzeniami dermatologicznymi, takimi jak opryszczka. Dlatego dokładna diagnostyka jest niezwykle istotna.

Główne objawy opryszczkowego zapalenia skóry

Opryszczkowe zapalenie skóry objawia się charakterystycznymi wykwitami, które obejmują:

grudki – drobne, zaczerwienione zmiany skórne;
pęcherzyki – drobne pęcherze wypełnione płynem surowiczym, przypominające zmiany opryszczkowe;
rumienie – obszary zaczerwienienia skóry;
wykwity pokrzywkowate – zmiany przypominające pokrzywkę, często towarzyszące intensywnemu świądowi.

Zmiany skórne mają tendencję do symetrycznego rozmieszczenia, szczególnie na:

łokciach i kolanach,
pośladkach,
okolicach łopatek,
skórze owłosionej głowy.

Charakterystycznym objawem jest silny świąd i pieczenie, które prowadzą do drapania i wtórnych uszkodzeń naskórka. Jednakże oprócz objawów skórnych warto zwrócić uwagę na dodatkowe symptomy, które mogą wskazywać na chorobę Duhringa.

Uszkodzenie szkliwa zębowego, często powiązane z niedoborami związanymi z celiakią.
Bóle głowy, które mogą być związane z ogólnoustrojowym stanem zapalnym.
Nasilenie zmian skórnych po spożyciu glutenu lub produktów bogatych w jod, takich jak ryby morskie.

W rzadkich przypadkach mogą pojawić się objawy jelitowe, takie jak bóle brzucha, biegunki czy zaburzenia perystaltyki jelit. Wynikają one z uszkodzenia kosmków jelitowych, charakterystycznego dla choroby trzewnej. Symptomy te najczęściej występują u osób z rodzinną historią celiakii lub innych chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty czy bielactwo.

Objawy choroby mogą pojawić się w każdym wieku, ale najczęściej diagnozowane są u osób w wieku 14-40 lat. Warto pamiętać, że opryszczkowe zapalenie skóry może współwystępować z innymi schorzeniami autoimmunologicznymi, co dodatkowo zwiększa potrzebę kompleksowej diagnostyki.

Przyczyny i mechanizm powstawania choroby

Zapalenie opryszczkowate skóry jest ścisło związane z nietolerancją glutenu. Spożycie tego białka uruchamia reakcję autoimmunologiczną, która prowadzi do uszkodzenia struktur skórnych. Kluczowe znaczenie mają tutaj przeciwciała IgA, które odkładają się w brodawkach skórnych, prowadząc do stanu zapalnego i powstawania charakterystycznych zmian skórnych.

Do czynników ryzyka należą:

predyspozycje genetyczne (obecność antygenów HLA-DQ2 i HLA-DQ8);
współistniejące choroby autoimmunologiczne (np. cukrzyca typu 1, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy);
niedobór odporności,

Jak diagnozować opryszczkowe zapalenie skóry?

Rozpoznanie choroby wymaga szczegółowej diagnostyki. Co obejmują kluczowe badania?

Biopsję skóry – badanie histopatologiczne oraz immunofluorescencyjne. To ostatnie ujawnia ziarniste odkłady IgA w brodawkach skórnych.
Testy serologiczne – oznaczenie przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej i endomysium.
Biopsję jelita cienkiego – wykorzystywaną w przypadkach wspólistniejącej celiakii.

Leczenie opryszczkowego zapalenia skóry

Jak wygląda leczenie opryszczkowego zapalenie skóry? Opiera się na:

diecie bezglutenowej – absolutne wykluczenie glutenu z diety jest podstawowym sposobem zarówno na złagodzenie objawów skórnych, jak i zapobieganie ich nawrotom. Dieta ta jest kluczowa w leczeniu i wymaga rygorystycznego unikania wszelkich produktów zawierających gluten, w tym pieczywa, makaronów, ciast czy produktów przetworzonych. Dietetyk może pomóc w zaplanowaniu zbilansowanego jadłospisu, aby uniknąć niedoborów składników odżywczych;
farmakoterapii:
- Dapson – lek z grupy sulfonów stosowany w celu szybkiego łagodzenia objawów. Działa przeciwzapalnie i zmniejsza świąd oraz stan zapalny skóry. Ważne jest regularne monitorowanie parametrów krwi podczas stosowania dapsonu, ponieważ może powodować działania niepożądane, takie jak niedokrwistość czy methemoglobinemia;
- kortykosteroidy miejscowe – stosowane w przypadku nasilonych zmian skórnych, aby złagodzić stan zapalny i przyspieszyć regenerację skóry;
- leki przeciwhistaminowe – mogą być pomocne w przypadku intensywnego świądu, który utrudnia codzienne funkcjonowanie.

W przypadku braku odpowiedzi na standardowe leczenie konieczne może być zastosowanie immunosupresantów lub innych specjalistycznych terapii, które powinny być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza dermatologa. Kortykosteroidy miejscowe w przypadku nasilonych zmian skórnych.

Opryszczkowe zapalenie skóry u dzieci

Zapalenie opryszczkowe skóry u dzieci występuje rzadziej niż u dorosłych, ale jego objawy mogą być bardziej uogólnione. Oprócz zmian skórnych często występują objawy jelitowe, takie jak biegunki, niedokrwistość czy zahamowanie wzrostu. Wczesne rozpoznanie i wprowadzenie diety bezglutenowej jest kluczowe dla zdrowia dziecka.

Gdzie szukać pomocy?

Osoby z podejrzeniem opryszczkowego zapalenia skóry mogą skorzystać z profesjonalnej konsultacji poprzez platformę lekarz online. W przypadku potrzeby kontynuowania leczenia lub uzyskania leków, takich jak Dapson, wygodnym rozwiązaniem jest recepta online, którą można otrzymać bez wychodzenia z domu. A w przypadku zaostrzenia objawów i konieczności przerwy w pracy, zwolnienie lekarskie online to wygodna opcja, która pozwala załatwić formalności bez wizyty w placówce.

Opryszczkowe zapalenie skóry to schorzenie wymagające ścisłego przestrzegania diety bezglutenowej i regularnej opieki medycznej. Objawy, takie jak intensywny świąd i zmiany skórne, mogą być skutecznie kontrolowane dzięki odpowiedniemu leczeniu. W przypadku podejrzenia choroby warto skorzystać z nowoczesnych rozwiązań, takich jak teleporada lekarska, by szybko uzyskać profesjonalną pomoc.

Źródła

https://www.cmed.pl/aktualnosci/opryszczkowe-zapalenie-skory-uciazliwa-choroba-o-podlozu-autoimmunologicznym/