Opryszczkowe zapalenie mózgu. Jak się objawia?

Opryszczkowe zapalenie mózgu to poważna, zagrażająca życiu choroba, której główną przyczyną jest zakażenie wirusem opryszczki pospolitej (HSV). W tym wpisie szczegółowo przedstawimy, jak się objawia opryszczkowe zapalenie mózgu, jakie są jego przyczyny oraz jak przebiega leczenie. Warto wiedzieć, że choć opryszczka zwykle kojarzy się z drobnymi zmianami na skórze, w niektórych przypadkach może prowadzić do poważnych problemów neurologicznych.

Czym jest opryszczkowe zapalenie mózgu?

Opryszczkowe zapalenie mózgu to infekcja, którą wywołuje wirus opryszczki typu 1 (HSV-1) lub rzadziej wirus opryszczki typu 2 (HSV-2). Najczęściej zakażenie dotyczy osób, które wcześniej miały kontakt z wirusem, a zakażenie rozwija się, gdy wirus dostaje się do centralnego układu nerwowego, powodując stan zapalny w mózgu. To schorzenie jest wyjątkowo niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu lub nawet śmierci, jeśli nie zostanie w porę zdiagnozowane i leczone.

Jak można się zarazić opryszczkowym zapaleniem mózgu?

Opryszczkowe zapalenie mózgu – jak można się zarazić? Zakażenie najczęściej następuje w wyniku kontaktu z osobą, która ma aktywne zmiany opryszczkowe, choć w wielu przypadkach wirus może być obecny w organizmach ludzi, którzy nie mają widocznych objawów. Do zakażenia dochodzi wtedy, gdy wirus dostanie się do organizmu przez drogi oddechowe, spojówki oka lub uszkodzoną skórę. Często wirus opryszczki może przetrwać w organizmach osób z osłabionym układem odpornościowym, takich jak pacjenci po przeszczepach, osoby z HIV lub chorobami nowotworowymi.

Opryszczkowe zapalenie mózgu – objawy

Podczas choroby takiej jak opryszczkowe zapalenie mózgu objawy mogą być bardzo zróżnicowane, w zależności od stopnia zaawansowania infekcji i lokalizacji w mózgu. Należy jednak zauważyć, że objawy mogą rozwijać się dość szybko, a ich wystąpienie jest alarmującym sygnałem, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Do najczęstszych objawów należą:

wysoka gorączka – to jeden z pierwszych symptomów, który może pojawić się już w początkowej fazie choroby;
ból głowy – często występuje intensywny ból głowy, który jest trudny do zniesienia;
zaburzenia świadomości – osoby chore mogą wykazywać oznaki dezorientacji, oszołomienia, a w zaawansowanych przypadkach dochodzi do utraty świadomości;
napady drgawkowe – może wystąpić silne drgawki, które są wynikiem podrażnienia układu nerwowego;
zaburzenia funkcji poznawczych – pacjenci mogą mieć problemy z pamięcią, koncentracją oraz orientacją w czasie i przestrzeni;
problemy z mową i percepcją – u niektórych osób pojawiają się trudności w mówieniu, rozumieniu mowy oraz w postrzeganiu otaczającej rzeczywistości;
zmiany zachowania – często obserwuje się także zmiany w zachowaniu pacjenta, takie jak wzmożona drażliwość, agresja lub apatia.

Opryszczkowe zapalenie opon mózgowych

W przypadku opryszczkowego zapalenia mózgu może obejmować także opryszczkowe zapalenie opon mózgowych, które wiąże się z zapaleniem błon otaczających mózg. Objawy są podobne, ale mogą obejmować dodatkowo:

sztywność karku,
światłowstręt,
nudności i wymioty,
zawroty głowy.

Opryszczkowe zapalenie mózgu – rokowania

Opryszczkowe zapalenie mózgu rokowania zależą od kilku czynników, w tym od tego, jak szybko choroba została zdiagnozowana i rozpoczęto leczenie. Im szybciej wdrożona zostanie odpowiednia terapia, tym mniejsze ryzyko poważnych powikłań. Bez leczenia śmiertelność wynosi nawet 70%, jednak w przypadku wczesnej interwencji można poprawić rokowania, zmniejszając ryzyko trwałego uszkodzenia mózgu.

Jak diagnozuje się opryszczkowe zapalenie mózgu?

Diagnostyka opryszczkowego zapalenia mózgu jest skomplikowana. Na czym się opiera?

Wywiad lekarski – pierwszym krokiem w diagnostyce opryszczkowego zapalenia mózgu jest wywiad lekarski. Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat przebytych chorób, historii infekcji wirusowych, a także ocenia czynniki ryzyka. Szczególną uwagę zwraca na wszelkie wcześniejsze epizody opryszczki, ponieważ wirus HSV, który wywołuje zapalenie mózgu, może pozostawać w organizmach ludzi przez długi czas. Przeszłość pacjenta w zakresie kontaktu z osobami zakażonymi, immunosupresję (np. leczenie po przeszczepach, leczenie onkologiczne) lub inne czynniki zwiększające podatność na zakażenia, mogą pomóc w ustaleniu prawdopodobieństwa opryszczkowego zapalenia mózgu. Lekarz pyta również o obecność objawów neurologicznych, takich jak zaburzenia świadomości, bóle głowy, gorączka czy napady drgawkowe. Dokładne przeanalizowanie tych symptomów pozwala określić, czy infekcja może mieć charakter opryszczkowy;
Badania obrazowe – kolejnym kluczowym elementem diagnozy są badania obrazowe. W diagnostyce opryszczkowego zapalenia mózgu stosuje się przede wszystkim tomografię komputerową (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI). Badania te pozwalają na wizualizację mózgu, co pomaga lekarzowi w ocenie ewentualnych zmian zapalnych.

Tomografia komputerowa (CT): to szybkie badanie, które może wykazać ogniska zapalne w mózgu, szczególnie w jego wewnętrznych strukturach. Choć CT jest stosunkowo szybkie, nie zawsze daje pełny obraz stanu zapalnego.
Rezonans magnetyczny (MRI): jest bardziej precyzyjnym narzędziem do wykrywania zapaleń mózgu. Rezonans pozwala na dokładną ocenę rozwoju zapalenia oraz określenie, w których częściach mózgu znajdują się uszkodzenia. W przypadku opryszczkowego zapalenia mózgu najczęściej wykrywa się zmiany w obrębie płata skroniowego oraz czołowego, które są typowe dla tego schorzenia.

Analiza płynów mózgowo-rdzeniowych – ostatecznym potwierdzeniem diagnozy opryszczkowego zapalenia mózgu jest analiza płynów mózgowo-rdzeniowych. Badanie to polega na pobraniu próbki płynu mózgowo-rdzeniowego z przestrzeni między oponami mózgowymi (tzw. punkcja lędźwiowa). Płyn mózgowo-rdzeniowy jest analizowany w celu wykrycia obecności wirusa opryszczki.

PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy): to najczęściej stosowana technika wykorzystywana w badaniach płynów mózgowo-rdzeniowych. Dzięki PCR możliwe jest wykrycie materiału genetycznego wirusa opryszczki, co potwierdza zakażenie. Test ten jest bardzo czuły i pozwala na szybkie uzyskanie wyników.
Badanie biochemiczne: pomaga ocenić zmiany w składzie płynu mózgowo-rdzeniowego, takie jak zwiększony poziom białka czy liczba białych krwinek, które są wskazaniem na stan zapalny w mózgu.

Leczenie opryszczkowego zapalenia mózgu

Opryszczkowe zapalenie mózgu leczenie polega na podawaniu leków przeciwwirusowych, takich jak acyklowir, które pomagają w walce z wirusem. W niektórych przypadkach może być konieczne stosowanie leków przeciwzapalnych oraz antybiotyków, by zapobiec rozwojowi dodatkowych infekcji. Leczenie jest najskuteczniejsze, gdy jest rozpoczęte w jak najwcześniejszym stadium choroby. Wspomagająco pacjenci często otrzymują leki przeciwbólowe, uspokajające oraz leki wspomagające funkcje mózgu.

Konkluzja – opryszczkowe zapalenie mózgu

Opryszczkowe zapalenie mózgu to poważne schorzenie, które może prowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu i zagrażać życiu pacjenta. Wczesna diagnoza i szybkie rozpoczęcie leczenia mają kluczowe znaczenie dla poprawy rokowań. Objawy takie jak intensywny ból głowy, gorączka, napady drgawkowe czy zmiany świadomości powinny zawsze skłonić do natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Jeśli zauważysz u siebie lub u bliskich te symptomy, teleporada lekarska może okazać się konieczna, aby jak najszybciej uzyskać odpowiednią pomoc.

W przypadku potrzeby konsultacji medycznej oraz wystąpienia objawów opryszczkowego zapalenia mózgu zachęcamy do skorzystania z usług: lekarz online, zwolnienie lekarskie online lub recepta online, aby uzyskać odpowiednie leki.

Nie zwlekaj z wizytą u specjalisty! Regularne monitorowanie zdrowia i szybkie reagowanie na objawy to klucz do skutecznego leczenia opryszczkowego zapalenia mózgu.

Źródła

Joanna M. Zajkowska, Andrzej Ustymowicz, Maciej Kondrusik, Opryszczkowe zapalenie mózgu – trudności diagnostyczne, podyplomie.pl