Test PAPP-A – co to jest?
Badanie PAPP-A to jeden z podstawowych testów prenatalnych wykonywanych u kobiet w ciąży między 11. a 14. tygodniem. Test PAPP-A (Pregnancy Associated Plasma Protein A) stanowi kluczowy element diagnostyki prenatalnej, umożliwiający wczesną ocenę ryzyka wystąpienia wad genetycznych u płodu. Badanie pozwala na oznaczenie stężenia białka osoczowego związanego z ciążą, które jest produkowane przez łożysko.
W artykule:
- Czym dokładnie jest test PAPP-A?
- Kiedy wykonać test PAPP-A?
- Jak interpretować wyniki testu PAPP-A?
- Test PAPP-A cena – ile kosztuje badanie?
- Dla kogo przeznaczony jest test PAPP-A?
- Ograniczenia testu PAPP-A
- Jak przygotować się do testu PAPP-A?
- Co dalej po teście PAPP-A?
- Znaczenie testu PAPP-A w opiece prenatalnej
Lekarz Online – zawsze przy Tobie, gdziekolwiek jesteś
Czym dokładnie jest test PAPP-A?
Test PAPP-A, czyli badanie stężenia białka PAPP-A (Pregnancy Associated Plasma Protein A) we krwi matki, stanowi istotny element tzw. testu podwójnego. Badanie PAPP-A wykonuje się łącznie z oznaczeniem poziomu wolnej podjednostki beta-hCG (beta-human Chorionic Gonadotropin). Wyniki tych dwóch parametrów biochemicznych, w połączeniu z badaniem ultrasonograficznym (pomiar przezierności karkowej płodu – NT) oraz danymi dotyczącymi wieku matki, pozwalają na oszacowanie ryzyka wystąpienia aberracji chromosomowych u płodu, szczególnie trisomii 21 (zespół Downa), trisomii 18 (zespół Edwardsa) i trisomii 13 (zespół Pataua). Co to jest test PAPP-A w kontekście opieki prenatalnej? Jest to nieinwazyjne badanie biochemiczne, które dostarcza cennych informacji na temat rozwoju płodu i funkcjonowania łożyska. Białko PAPP-A odgrywa ważną rolę w regulacji wzrostu płodu poprzez modulowanie dostępności insulinopodobnych czynników wzrostu (IGF).
Kiedy wykonać test PAPP-A?
Badanie PAPP-A przeprowadza się w ściśle określonym czasie ciąży:
- optymalny okres: między 11. a 13. tygodniem i 6. dniem ciąży;
- najlepsze wyniki: przy długości ciemieniowo-siedzeniowej płodu (CRL) między 45 a 84 mm;
- preferowany termin: 12. tydzień ciąży.
Warto podkreślić, że test PAPP-A powinien być wykonany we właściwym czasie, gdyż tylko wtedy jego wyniki będą miarodajne i umożliwią prawidłową interpretację. Przekroczenie optymalnego okresu może prowadzić do błędnych wniosków diagnostycznych.
Jak interpretować wyniki testu PAPP-A?
Interpretacja wyników testu PAPP-A zawsze powinna odbywać się w kontekście pełnego testu podwójnego i badania ultrasonograficznego. Samo stężenie białka PAPP-A nie jest wystarczające do postawienia diagnozy. Poniżej przedstawiono ogólne zasady interpretacji:
- obniżone stężenie PAPP-A (poniżej 0,5 MoM) może wskazywać na zwiększone ryzyko trisomii 21, 18 lub 13;
- bardzo niskie stężenie PAPP-A (poniżej 0,3 MoM) może być również związane z ryzykiem powikłań ciąży, takich jak: wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu (IUGR), stan przedrzucawkowy, poród przedwczesny czy poronienie;
- prawidłowe stężenie PAPP-A mieści się zwykle w zakresie 0,5-2,0 MoM (Multiple of Median – wielokrotność mediany).
Test PAPP-A jest badaniem przesiewowym, a nie diagnostycznym. Oznacza to, że nieprawidłowy wynik nie potwierdza choroby, ale wskazuje na podwyższone ryzyko jej wystąpienia. W przypadku uzyskania wyniku wskazującego na podwyższone ryzyko aberracji chromosomowych, lekarz może zalecić wykonanie badań inwazyjnych, takich jak amniopunkcja czy biopsja kosmówki.
Test PAPP-A cena – ile kosztuje badanie?
Cena testu PAPP-A waha się w zależności od placówki medycznej oraz pakietu badań, w ramach którego jest wykonywany. Samo oznaczenie stężenia PAPP-A zwykle nie jest wykonywane oddzielnie, lecz jako element testu podwójnego lub testu PAPP-A z oceną przezierności karkowej (NT). Cena testu może być niższa, jeśli badanie jest refundowane w ramach programu badań prenatalnych. Kobiety ciężarne spełniające określone kryteria (np. wiek powyżej 35 lat, obciążony wywiad rodzinny, nieprawidłowy wynik badania USG) mogą mieć możliwość wykonania tego badania bezpłatnie.
Aplikacja Medicept zawszę pod ręką!
Zadbaj o swoje leczenie w wygodny i nowoczesny sposób dzięki aplikacji Medicept.
Aplikacja umożliwia szybszy kontakt z lekarzem przez telefon lub video, ponawianie zamówień, dostęp do historii medycznej oraz faktur.
Dla kogo przeznaczony jest test PAPP-A?
Badanie PAPP-A jest zalecane wszystkim kobietom w ciąży jako element standardowej opieki prenatalnej. Szczególnie istotne jest dla kobiet z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia wad genetycznych u płodu – zalicza się tutaj:
- kobiety po 35. roku życia;
- kobiety, które wcześniej urodziły dziecko z aberracją chromosomową;
- kobiety z wywiadem rodzinnym obciążonym chorobami genetycznymi;
- kobiety, u których w obecnej ciąży stwierdzono nieprawidłowości w badaniu ultrasonograficznym;
- kobiety po leczeniu niepłodności metodami wspomaganego rozrodu.
Należy pamiętać, że test PAPP-A, jak każde badanie prenatalne, ma charakter dobrowolny. Decyzja o jego wykonaniu powinna być podjęta po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę, który wyjaśni wszystkie aspekty badania, jego zalety i ograniczenia.
Ograniczenia testu PAPP-A
Mimo że badanie PAPP-A stanowi wartościowe narzędzie w ocenie ryzyka wad genetycznych, ma ono pewne ograniczenia.
- Jest to badanie przesiewowe, a nie diagnostyczne – oznacza to, że nie daje jednoznacznego rozpoznania, a jedynie szacuje ryzyko.
- Czułość testu wynosi około 60-70% dla zespołu Downa w przypadku samego testu podwójnego, a w połączeniu z oceną NT wzrasta do 80-85%.
- Możliwość wyników fałszywie dodatnich (wskazujących na podwyższone ryzyko przy braku rzeczywistej wady) oraz fałszywie ujemnych (niewskazujących na ryzyko pomimo istnienia wady).
- Na wynik mogą wpływać czynniki takie jak: masa ciała matki, rasa, palenie tytoniu, cukrzyca czy ciąża mnoga.
W przypadku niepewności co do wyników testu PAPP-A, warto skonsultować się z lekarzem (dostępna jest również opcja ginekolog online), który pomoże zinterpretować rezultaty i zaproponuje dalsze postępowanie diagnostyczne.
Jak przygotować się do testu PAPP-A?
Badanie PAPP-A nie wymaga specjalnego przygotowania. Jest to standardowe badanie krwi z żyły łokciowej. Warto jednak pamiętać o kilku zasadach:
- badanie najlepiej wykonać na czczo lub co najmniej 4 godziny po lekkim posiłku;
- przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego;
- warto zabrać ze sobą dokumentację medyczną, szczególnie wyniki poprzednich badań prenatalnych;
- należy poinformować personel laboratorium o przyjmowanych lekach, które mogą wpłynąć na wynik badania.
Dla uzyskania kompletnych informacji o przygotowaniu do badania można skorzystać z teleporady lekarskiej, podczas której specjalista udzieli szczegółowych wskazówek.
Co dalej po teście PAPP-A?
Dalsze postępowanie po wykonaniu testu PAPP-A zależy od jego wyniku.
- W przypadku niskiego ryzyka (wynik prawidłowy) – kontynuacja standardowej opieki prenatalnej, z wykonaniem kolejnych badań przesiewowych w II trymestrze ciąży.
- W przypadku pośredniego ryzyka – może być zalecone dodatkowe badanie ultrasonograficzne lub nieinwazyjne testy prenatalne (NIPT).
- W przypadku wysokiego ryzyka – lekarz może zaproponować wykonanie inwazyjnych badań diagnostycznych, takich jak amniopunkcja lub biopsja kosmówki.
Wynik testu PAPP-A powinien być zawsze omówiony z lekarzem prowadzącym ciążę. W razie wątpliwości lub potrzeby szybkiej konsultacji, można skorzystać z usługi lekarz online, która umożliwia kontakt ze specjalistą bez konieczności wychodzenia z domu. W trakcie rozmowy można uzyskać receptę online na preparaty witaminowe wspomagające prawidłowy rozwój płodu. Jeśli kobieta ciężarna doświadcza silnego stresu związanego z wynikami badań prenatalnych, może to negatywnie wpływać na jej samopoczucie i zdolność do pracy. W takiej sytuacji lekarz, po przeprowadzeniu teleporady, może wystawić zwolnienie lekarskie online umożliwiające odpoczynek i regenerację.
Znaczenie testu PAPP-A w opiece prenatalnej
Test PAPP-A stanowi istotny element nowoczesnej diagnostyki prenatalnej. Badanie PAPP-A, wykonane w odpowiednim czasie ciąży i zinterpretowane w kontekście innych parametrów (wolna podjednostka beta-hCG, NT, wiek matki), dostarcza cennych informacji na temat ryzyka wystąpienia aberracji chromosomowych u płodu. Co to jest test PAPP-A w praktyce klinicznej? Jest to nieodzowne narzędzie umożliwiające wczesną identyfikację ciąż podwyższonego ryzyka, co pozwala na wdrożenie odpowiedniego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Niskie stężenie PAPP-A może również wskazywać na ryzyko innych powikłań ciąży, takich jak stan przedrzucawkowy czy wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu.
Należy podkreślić, że test PAPP-A jest badaniem przesiewowym i nie daje stuprocentowej pewności diagnostycznej. Nieprawidłowy wynik powinien być weryfikowany za pomocą bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych, zgodnie z zaleceniami specjalisty. Dzięki rozwojowi telemedycyny, konsultacje dotyczące testu PAPP-A są dostępne w formie zdalnej, co znacząco ułatwia dostęp do specjalistycznej wiedzy i opieki medycznej, szczególnie dla kobiet z miejscowości oddalonych od dużych ośrodków medycznych. Ostatecznie, decyzje dotyczące diagnostyki prenatalnej powinny być podejmowane indywidualnie, z uwzględnieniem preferencji i wartości pacjentki, po szczegółowym omówieniu korzyści i ograniczeń dostępnych metod badawczych z lekarzem prowadzącym ciążę.
Materiały:
- Test PAPP?A, czyli test który każda kobieta w ciąży powinna zrobić – https://www.genetyczne.pl/test-papp-a-czyli-test-ktory-kazda-kobieta-w-ciazy-powinna-zrobic/
- Badania prenatalne w I trymestrze (USG, test PAPP-A, NIPT) – https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/badania-w-ciazy/badania-prenatalne-w-i-trymestrze-usg-test-papp-a-nipt/
- Test PAPP-A – na czym polega? Wskazania do wykonania badania – https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/test-papp-a-na-czym-polega-wskazania-do-wykonania-badania,9327,n,168
