ADHD u dorosłych- coraz częściej diagnozowane!
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder – ADHD) jest coraz lepiej poznanym zaburzeniem neurologicznym. Objawia się ono głównie trudnościami w koncentracji uwagi, impulsywnością i nadpobudliwością. Choć schorzenie to do niedawna było kojarzone jedynie z wiekiem dziecięcym, coraz częściej rozpoznaje się go również wśród osób dorosłych.
ADHD u dorosłych- rosnąca świadomość problemu
Jeszcze do niedawna, wiedza na temat ADHD ograniczała się tylko do diagnozowania go u dzieci. Osoby dorosłe nie leczyły tego zaburzenia- głównie ze względu na nieświadomość posiadania choroby. W ciągu ostatnich lat wzrost społecznej świadomości w kwestii zdrowia psychicznego zwrócił również uwagę na kwestię zaburzeń nadpobudliwości psychoruchowej. Coraz więcej badań naukowych skupia się na ADHD u osób w wieku powyżej 18 roku życia, co pozwala sprawniej zrozumieć objawy i diagnozować poszczególne zaburzenia u dorosłych.
Wzrasta też liczba osób publicznych, które otwarcie mówią o swoim ADH, Jako przykład można tu wymienić np. aktorkę Emma Watson lub piosenkarza Justina Timberlake’a. Również rosnąca ilość artykułów prasowych bądź doniesień naukowych o ADHD, zwiększyły świadomość społeczeństwa na ten temat. To z kolei doprowadziło do tego, że osoby, które już od dzieciństwa miały trudności z koncentracją i nadpobudliwością, mogły sklasyfikować swój problem i szukać pomocy u specjalistów. Ważne są również kampanie społeczne zwracające uwagę na ten temat, w Polsce prowadzone przez Polskie Towarzystwo ADHD. Hitem stają się również krótkie filmy na popularnych portalach społecznościowych, w których osoby dorosłe mówią o życiu z ADHD. Hashtag #ADHD wygenerował prawie 20 miliardów wyświetleń i zrzeszył ludzi, opowiadających o swoich doświadczeniach związanych z diagnozowaniem ADHD w późniejszym wieku.
Jak często występuje ADHD u dorosłych?
Wyniki badań wskazują, że częstość występowania ADHD u dorosłych wynosi 2– 5%. Rodzinne występowanie objawów ADHD wynika raczej z czynników genetycznych niż z obecności środowiskowych czynników ryzyka, co wskazuje, że zespół ten jest stanem utrzymującym się przez całe życie.
Istotnym aspektem jest rozpoznawanie omawianego zespołu u rodziców dzieci z ADHD. Okazuje się, że około 20% tych osób również cierpi na to zaburzenie. Jest to o tyle ważne, że rodzice ci mogą mieć trudności z wdrożeniem strategii wychowawczych stosowanych w terapii behawioralnej ich dzieci.
Ponadto, w większości krajów Europy ADHD rozpoznaje się względnie od niedawna, co pozwala sądzić, że istnieje wiele dorosłych osób cierpiących na to zaburzenie, które wcześniej nie miały szans na odpowiednią diagnozę, a tym samym w ich przypadku nie było możliwości wdrożenia adekwatnej terapii.
ADHD u dorosłych- czym się charakteryzuje?
Jednym z powodów zbyt rzadkiego rozpoznawania i leczenia ADHD u dorosłych jest zmiana w obrazie objawów tego zaburzenia następująca wraz z wiekiem pacjentów. W młodszych grupach wiekowych dominuje obraz nadaktywności i impulsywności, a przypadku dorosłych- mniej jednoznaczne objawy, takie jak wewnętrzny niepokój, nieuwaga, dezorganizacja i upośledzenie funkcji wykonawczych. Rozpoznanie ADHD w tej grupie wiekowej może być ponadto trudne ze względu na obecność współwystępowania innych zaburzeń psychicznych, które przez specjalistów bywają traktowane jako główne lub jedyne rozpoznanie.
Dorośli z ADHD często borykają się z trudnościami w pracy oraz życiu osobistym i rodzinnym związanymi z objawami ADHD. Wiele z nich manifestuje schorzenie przez: niespójne wyniki w pracy lub w karierze; trudności z codziennymi obowiązkami; doświadczanie permanentnych problemów w związku czy też chroniczne poczucie frustracji lub winy.
Pamiętajmy, że nieleczone ADHD, poza utrudnianiem codzienności, może też prowadzić do nasilonej depresji, zaburzeń lękowych i zaniżonego poczucia własnej wartości. Stąd warto mieć świadomość, że każdy, niezależnie od wieku, może zmagać się z tym zaburzeniem oraz skorzystać ze specjalistycznego leczenia.
ADHD u dorosłych- sposoby leczenia
Terapia dorosłych osób cierpiących na ADHD może usprawnić ich funkcjonowanie w różnych obszarach życia, a także zapewnić poprawę w zakresie innych występujących u nich zaburzeń natury psychicznej. U dorosłych, podobnie jak u dzieci z ADHD, możliwe jest zastosowanie skutecznego leczenia, co potwierdzają coraz liczniejsze wyniki badań obejmujących pacjentów z tej grupy wiekowej. Wnikliwe analizy dowiodły efektywności takich metod postępowania, jak:
-farmakoterapia ADHD i zaburzeń współistniejących,
-psychoedukacja dotyczącą ADHD i zaburzeń współistniejących,
-terapia poznawczo- behawioralna (cognitive- behavioral therapy– CBT),
-coaching,
-terapia rodzin,
-pomoc w organizowaniu codziennych aktywności.
Terapia ADHD powinna mieć zawsze charakter kompleksowy i wielokierunkowy, optymalnie powinna obejmować wszystkie wymienione oddziaływania (z uwzględnieniem współistniejących innych zaburzeń psychicznych). Korzystne jest także wdrożenie odpowiednich oddziaływań, szczególnie ukierunkowanej edukacji na temat choroby, wobec rodziny pacjenta, jego partnera i innych bliskich.
