Szumy uszne- czy powinny niepokoić?

Szumy uszne są wyjątkowo nieprzyjemnym doznaniem, które wpływa negatywnie na jakość życia pacjenta. Badania przeprowadzone przez Instytut Fizjologii i Patologii i Słuchu (IFPS) wykazały, że szumy uszne odczuwa około 20% Polaków, z czego dla 5% są one dokuczliwe. Szumy uszne stwierdzono także u 16% dzieci w wieku 7-12 lat. Kiedy szumy uszne powinny skłonić nas do konsultacji lekarskiej?

Co to są szumy uszne?

Szumy uszne to wrażenie słyszenia dźwięku przy braku jego obiektywnego źródła wewnętrznego lub zewnętrznego. Niezależnie od brzmienia i charakteru odczuwanych dźwięków wszystkie nazywane są szumami usznymi (mogą być to na przykład pisk w uszach, dzwonienie w uszach, dźwięk klikania). Inne objawy mogą obejmować pulsowanie, które jest nagłe lub brzęczące, a jego intensywność zmienia się przy zmianie pozycji ciała.

Szumom usznym mogą towarzyszyć zaburzenia słuchu, a także nadwrażliwość słuchowa lub lęk przed dźwiękami.

Szumy uszne- podział

Wyróżnia się dwa rodzaje szumów usznych- obiektywne oraz subiektywne.

Subiektywne szumy uszne

Szumy subiektywne występują zdecydowanie częściej niż obiektywne. Są one słyszalne tylko dla osoby chorej. Powstają w wyniku zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego, nerwu słuchowego lub ucha wewnętrznego.

Przyczyn, które mogą doprowadzić do uszkodzenia tych struktur jest wiele. Należą do nich m.in: głuchota starcza; wpływ hałasu o znacznym natężeniu; przewlekłe zapalenie ucha środkowego; osteoskleroza czy choroba Méniere’a.

Do chorób neurologicznych najczęściej będących przyczyną szumów usznych zalicza się stwardnienie rozsiane i guzy nerwu przedsionkowo-ślimakowego. Na występowanie szumów subiektywnych mogą też mieć wpływ infekcje, leki oraz urazy. Szczególnie niebezpieczne są urazy kręgosłupa szyjnego, głowy, wstrząśnienie błędnika, czy urazy nerwu słuchowego podczas zabiegów chirurgicznych.

Infekcje, które mogą przyczynić się do pojawienia się szumów u chorego, to np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, borelioza, kiła.

Subiektywne szumy uszne a zażywane leki

Istnieje cała gama leków, których działania niepożądane obejmują szumy uszne. Należą do nich między innymi leki antydepresyjne, aspiryna, leki moczopędne, antybiotyki czy leki stosowane w chemioterapii. Nasilenie szumu usznego zwykle koreluje dodatnio z dawką takiego leku czy substancji, a odstawienie powoduje ustąpienie szumów usznych. Niektóre leki w dużej dawce mogą spowodować trwały ubytek słuchu oraz nieprzemijające szumy uszne (np. gentamycyna).

Subiektywne szumy uszne a przyczyny ogólne

Przyczyny ogólne również mogą doprowadzić do pojawienia się szumów usznych. Warto wspomnieć następujące: niedokrwistość; nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze; alkohol; cukrzyca; niedobór witaminy B12; zaburzenia psychiczne.

Obiektywne szumy uszne

Znacznie rzadszym problemem dla pacjentów są szumy obiektywne. Mogą być one słyszalne zarówno dla chorego, jak i osób z otoczenia. Przyczyny tych szumów to głównie choroby i zaburzenia dotyczące naczyń krwionośnych. Charakter szumu może być pulsujący, często zauważalna jest synchronizacja z rytmem serca.

Przyczyny szumów usznych obiektywnych

Najczęstsze przyczyny szumów obiektywnych o charakterze pulsującym to: zwężenie lub niedrożność tętnic kręgowych lub szyjnych; przetoki tętniczo- żylne; guzy ucha środkowego.

Wystąpienie szumów obiektywnych może być również spowodowane chorobami mięśniowymi (np. miokloniami podniebienia), a także chorobami stawów (np. stawu skroniowo- żuchwowego).

Co robić w razie wystąpienia szumu w uszach?

Nie wolno bagatelizować utrzymujących się szumów usznych, a w razie ich wystąpienia należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który zwykle kieruje pacjenta na konsultację laryngologiczną. Za istotne diagnostycznie szumy uszne uznaje się te trwające min. 5 minut i powtarzające się min. raz w tygodniu. Warto zapamiętać, czy objawy pojawiły się nagle, w jakich okolicznościach, jak długo trwają, czy towarzyszą im inne dolegliwości (np. ból, niedosłuch, zaburzenia równowagi). Odpowiedzi na te pytania mogą mieć znaczenie podczas poszukiwania przyczyny szumów.

Szum w uszach- diagnoza

Przyczyn szumów usznych jest bardzo wiele, dlatego ustalenie właściwego rozpoznania jest często niezwykle trudne i wymaga wnikliwej diagnostyki. Lekarz zbiera wywiad i przeprowadza badanie otolaryngologiczne. Kolejnym etapem jest wykonanie badania audiologicznego. Czasami konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, szczególnie obrazowych.

Szumy uszne- leczenie

Sposoby leczenia szumów usznych są różnorodne, dlatego wybór określonej metody zależy ściśle od przyczyny dolegliwości i preferencji pacjenta. Możliwe są techniki operacyjne i zabiegowe, farmakoterapia czy psychoterapia.

Szumy uszne- powikłania

Szumy uszne, powodując dyskomfort, mogą przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń nastroju (lęku, depresji), zaburzeń poznawczych, zaburzeń snu i ogólnej niepełnosprawności. Istnieją skuteczne metody leczenia tych powikłań, dlatego w razie ich wystąpienia warto zwrócić się po pomoc do specjalisty.