Stwardnienie rozsiane – ciężka choroba neurologiczna
Stwardnienie rozsiane jest chorobą atakującą układ nerwowy. Powoduje zaburzenie wielu funkcji, m.in. związanych z poruszaniem się czy trzymaniem moczu. W konsekwencji prowadzi do trwałej niepełnosprawności. Na ten moment stwardnienie rozsiane jest chorobą nieuleczalną. Sprawdź, jakie są pierwsze objawy stwardnienia rozsianego i jak przebiega schorzenie.
Stwardnienie rozsiane – co to za choroba?
Stwardnienie rozsiane to schorzenie polegające na demielinizacji ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że tzw. otoczka mielinowa, otulająca aksony (odpowiedzialne za przekazywanie impulsów nerwowych), ulega stopniowemu zniszczeniu i zanikowi.
Tym samym akson pozostaje bez ochrony, co czyni go bardziej podatnym np. na stany zapalne. Bez osłonki mielinowej przestaje działać prawidłowo.
Choroba ma 4 postacie :
- rzutowo-remisyjną – pojawiają się okresy nasilenia objawów choroby i ich wygaszenia, schorzenie nie postępuje;
- pierwotnie postępującą – choroba cały czas postępuje od samego początku, ma to jednak łagodny przebieg;
- wtórnie postępującą – choroba pogłębia się po każdym rzucie. Pojawiają się naprzemiennie okresy rzutu i lekkiej stabilizacji schorzenia;
- postępująco-rzutową – choroba postępuje od samego początku, ma stosunkowo gwałtowniejszy przebieg;
Stwardnienie rozsiane dotyczy osób w różnym wieku. Może pojawiać się już w okolicy 20. roku życia. Niekiedy schorzenie ma swoje początki jeszcze w dzieciństwie. W przeważającej większości choroba częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Stwardnienie rozsiane – przyczyny
Choć stwardnienie rozsiane staje się coraz częstszą chorobą, to nadal nie ustalono jej dokładnych przyczyn. Wiadomo z pewnością, że istnieje pewna zależność między środowiskiem a występowaniem choroby.
Im bardziej dynamiczne warunki życia i wyższy poziom postępu cywilizacyjnego, tym większy odsetek chorych. Nie udało się natomiast ustalić, które dokładnie czynniki sprzyjają rozwojowi schorzenia.
Wskazuje się również na znaczącą rolę między czynnikami środowiska a predyspozycjami genetycznymi w wystąpieniu choroby. Przyczyną mogą być również zaburzenia układu nerwowego oraz autoimmunologiczne.
Stwardnienie rozsiane – jak się zaczyna?
Przy stwardnieniu rozsianym wyróżnia się tzw. zespół pierwszych objawów. Są to pierwsze symptomy wskazujące na możliwy rozwój choroby. Należy do nich :
- pogorszenie widzenia, zwłaszcza pojawienie się zapalenia pozagałkowego nerwu wzroku (diamtralnie spada ostrość widzenia);
- neuralgia nerwu trójdzielnego, czyli pogorszenie czucia twarzy;
- zawroty głowy;
- zaburzenie poruszania się (np. chwiejność, problem z równowagą).
Pierwszym sygnałem, zwiastującym niedowłady obecne w chorobie, jest skłonność do szybkiego męczenia się kończyn.
Stwardnienie rozsiane – objawy
Objawy towarzyszące chorobie mają przede wszystkim charakter neurologiczny. Najbardziej typowe są niedowłady. Wraz z postępem choroby prowadzą do nieodwracalnej niepełnosprawności, a w ostateczności mogą wpłynąć na całkowitą niezdolność do wykonywania ruchu daną kończyną/kończynami.
Poza pierwszymi sygnałami choroby, wyróżnia się :
- niedowłady, najczęściej dolnych kończyn;
- mrowienie, drętwienie i drżenie kończyn;
- specyficzny sposób chodzenia – wynika on m.in. z zaburzeń równowagi, pojawia się uczucie „ściągania” na jedną stronę, dodatkowo występują niedowłady, które utrudniają prawidłowe chodzenie;
- zaburzenia czucia, związane np. z nagłym pojawianiem się uczucia zimna/ciepła;
- pogorszenie wzroku, może mieć postać rzutową, po której pozostaje trwały ślad (w skrajnych przypadkach może doprowadzić do ślepoty);
- zaburzenia kontroli zwieraczy, zarówno odpowiedzialnych za wydzielanie moczu (najczęściej), jak i odbytniczych (rzadziej). Pojawiają się problemy z utrzymaniem moczu lub silna potrzeba mikcji i jednoczesny brak możliwości wydalenia;
- zaburzenia seksualne – są bardzo powszechne przy stwardnieniu rozsianym. Najczęściej występują zaburzenia erekcji. Trudności w życiu seksualnym wynikają również z innych objawów choroby, np. nietrzymania moczu i powodują obniżenie satysfakcji z życia.
Ze względu na charakter choroby w jej przebiegu mogą pojawić się zaburzenia psychiczne, np. depresja.
Stwardnienie rozsiane – ile trwa?
Stwardnienie rozsiane jest chorobą nieuleczalną, trwa więc przez całe życie. Ma jednak okresy swojej stabilizacji, w czasie których możliwy jest nawet powrót niektórych funkcji (wszystko zależy od zaawansowania i charakteru choroby).
Okresy rzutów choroby wiążą się z zaostrzeniem obecnych objawów lub pojawieniem się nowych. Występują one zwykle raz na rok lub 2 lata.
Leczenie stwardnienia rozsianego polega przede wszystkim na systematycznej rehabilitacji oraz przyjmowaniu odpowiednich lekarstw. Ich zadaniem jest przede wszystkim łagodzenie objawów choroby.
- Stasiołek, M., Mycko, M., Selmaj, K. “Patogeneza stwardnienia rozsianego”, Polski Przegląd Neurologiczny, 2005.
- Bobkowicz-Lewartowska, L., Diedrich, S. “Poczucie sensu życia u chorych na stwardnienie rozsiane”, Niepełnosprawność Półrocznik Naukowy, 2010, 4.
- Bartosik-Psujek, H. i inni. “Nowoczesne leczenie objawowe w stwardnieniu rozsianym”, Polski Przegląd Neurologiczny, 2013.
