Astma oskrzelowa – nie bagatelizuj objawów tej choroby!
Astma, tuż obok atopowego zapalenia skóry czy kataru siennego, należy do grupy chorób atopowych. Mogłoby się wydawać, że podobnie do wymienionych schorzeń astma oskrzelowa jest chorobą dość łagodną i samoograniczającą się. Nic bardziej mylnego! Choroba ta może skutkować powikłaniami, które nie tylko wpływają na komfort pacjenta, ale również są w stanie zagrozić jego życiu. W poniższym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje o astmie oskrzelowej!
Czy wiesz, że astma oskrzelowa dotyczy nawet czterech milionów Polaków?
Statystyki są nieubłagane – na astmę oskrzelową choruje blisko 10% dzieci i dorosłych, choć blisko połowa osób pozostaje niezdiagnozowana. Co zaskakujące, objawy tej choroby przewlekłej zazwyczaj ujawniają się w wieku dziecięcym, aczkolwiek pierwsze symptomy mogą także wystąpić u dorosłych. Warto wspomnieć, że rozwój astmy oskrzelowej najczęściej związany jest z występowaniem innych chorób atopowych, a zwłaszcza alergii.
Czym jest astma oskrzelowa?
Astma to choroba układu oddechowego, charakteryzująca się przewlekłym stanem zapalnym i następowym zwężeniem dróg oddechowych. Schorzenie to wyróżnia się heterogennością objawów, które u jednych chorych są łagodne i sporadyczne, z kolei u innych stanowią zagrożenie dla życia.
Z uwagi na pochodzenie wyróżnia się dwa typy tej choroby:
- astma alergiczna – jej przebieg związany jest z nadmierną produkcją przeciwciał IgE w organizmie w odpowiedzi na uczulający alergen. Typ ten przeważa u dzieci i najczęściej łączy się z alergicznym nieżytem nosa czy alergicznym zapaleniem skóry.
- astma niealergiczna – ta postać choroby nie jest związana z nadmierną produkcją przeciwciał IgE. Częściej występuje u dorosłych, a leczenie farmakologiczne przynosi słabsze efekty.
W przebiegu choroby komórki zapalne niszczą powoli ścianę oskrzeli. Miejsce uszkodzenia zaczyna przerastać tkanką łączną, co powoduje nieodwracalną zmianę budowy oskrzeli i ich zwężenie.
Jakie czynniki mogą wyzwolić napad astmy?
W wielu przypadkach astma oskrzelowa może rozwijać się niepostrzeżenie, a jej pierwszym objawem może być tzw. napad astmy, czyli stan, w którym dochodzi do nagłego skurczu oskrzeli i braku możliwości swobodnego oddychania. Choremu, oprócz nasilającej się duszności i kaszlu, towarzyszy świszczący oddech czy ucisk w klatce piersiowej. Uważa się, że do napadów astmy najczęściej dochodzi w nocy lub nad ranem, a do czynników wyzwalających należy między innymi:
- alergeny,
- dym tytoniowy,
- zanieczyszczenia powietrza,
- wysiłek fizyczny,
- zimne powietrze,
- czynniki emocjonalne,
- niektóre leki, w tym niesteroidowe leki przeciwzapalne i beta-blokery.
Postępowanie medyczne u chorych z astmą oskrzelową
W leczeniu astmy ogromne znaczenie ma edukacja chorego i zaangażowanie go w proces terapeutyczny. Chory powinien być dobrze zorientowany zarówno w typach stosowanych leków na astmę, jak i w zasadach ich przyjmowania. Dobra współpraca pacjenta ze specjalistą jest niezbędna, by zapobiec zaostrzeniom choroby i opóźnić pojawienie się powikłań.
Na czym polega leczenie astmy?
Astma oskrzelowa to choroba nieuleczalna, a celem jej leczenia jest przede wszystkim kontrola objawów oraz zapobieganie rozwojowi powikłań. W zależności od zaawansowania choroby i historii terapii specjalista zaleca odpowiednie leczenie, które przez większość pacjentów stosowane jest codziennie i stale.
Regularnie przyjmowane leki, zazwyczaj w formie wziewnych inhalatorów, są formą kontroli przebiegu choroby. Zalicza się do nich leki z grupy:
- glikokortykosteroidów wziewnych – najczęściej budezonid (Budiair, Budelin Novolizer) czy flutykazon (Flixotide, Flutixon);
- długodziałających ꞵ2-mimetyków – takich jak formoterol (Atimos, Forastmin) czy salmeterol (Pulveril, Serevent);
- leków przeciwleukotrienowych – montelukast (Milukante, Asmenol);
- długodziałających przeciwcholinergetyków – tiotropium (Spiriva Respimat).
Każdy astmatyk jest dodatkowo zaopatrzony w leki stosowane doraźnie, które mają za zadanie opanować napad astmy. Preparaty te stosowane są w momencie pojawienia się duszności czy kaszlu. Zalicza się do nich leki z grupy:
- krótkodziałających ꞵ2-mimetyków – takich jak fenoterol (Berotec) lub salbutamol (Ventolin, Sabumalin);
- krótkodziałających przeciwcholinergetyków – ipratropium (Atrodil, Atrovent).
Źle leczona bądź bagatelizowana astma skutkuje poważnymi powikłaniami
Statystyki wskazują, że nawet 90% chorych na astmę rezygnuje ze stałego przyjmowania leków zaledwie po roku terapii i bez konsultacji z lekarzem prowadzącym. Informacja ta jest mocno niepokojąca, ponieważ astma oskrzelowa, nawet pomimo pozornie łagodnego przebiegu, może skutkować szeregiem poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak:
- przewlekła niewydolność oddechowa,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- choroby naczyniowe mózgu.
- Hashmi MF, Tariq M, Cataletto ME. Asthma. [Updated 2021 Feb 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430901/
- Horak F, Doberer D, Eber E, et al. Diagnosis and management of asthma – Statement on the 2015 GINA Guidelines. Wien Klin Wochenschr. 2016;128(15-16):541-554.