Zapalenie pęcherza moczowego ‒ wstydliwy problem, który dotyka co drugą Polkę
Odczuwasz zbyt częste parcie na mocz? A może skarżysz się na ból i pieczenie podczas oddawania moczu? Nie musisz się wstydzić! Zapalenie pęcherza moczowego to powszechna dolegliwość, która dotyczy wielu kobiet. Wbrew pozorom schorzenie to nie powinno być bagatelizowane, gdyż jego powikłania bywają wyjątkowo groźne. W poniższym tekście przedstawiamy najczęstsze przyczyny zapalenia pęcherza, a także możliwości leczenia.
Co należy wiedzieć o zapaleniu pęcherza moczowego?
Przyczyną zapalenia pęcherza moczowego są drobnoustroje. Od 75 do 95% przypadków choroby spowodowane jest przez pałeczki okrężnicy, czyli bakterie z gatunku Escherichia coli. O wiele rzadziej zakażenie dróg moczowych wywołane jest przez bakterie z rodzaju Staphylococcus, Klebsiella, Enterobacter, Proteus lub Enterococcus. Do wnętrza pęcherza, który z natury jest narządem jałowym, bakterie te wnikają najczęściej drogą wstępującą, w szybkim tempie wywołując nieprzyjemne objawy.
Objawy zapalenia pęcherza moczowego są charakterystyczne
Najczęściej do rozpoznania zapalenia pęcherza moczowego wystarczą same objawy, ponieważ są one dość charakterystyczne. Wśród symptomów, które powinny wzbudzić szczególną uwagę, wyróżnia się:
- częste uczucie parcia na mocz;
- oddawanie moczu małymi porcjami;
- nietrzymanie moczu;
- nieprzyjemny zapach moczu;
- ból i pieczenie przy oddawaniu moczu;
- ból w okolicy podbrzusza;
- krwiomocz.
W przypadku podejrzenia zakażenia układu moczowego podstawowym badaniem diagnostycznym jest badanie ogólne moczu. Można je wykonać równolegle z posiewem bakteryjnym, dzięki któremu możliwe jest dokładne określenie patogenu i dobranie odpowiedniego leczenia. Ciężkie, nawracające zapalenia pęcherza mogą wymagać wykonania badań obrazowych takich jak USG czy urografia, które wykluczą obecność wad anatomicznych w obrębie układu moczowego.
Czynniki ryzyka zapalenia pęcherza
Dlaczego zapalenie pęcherza to tak częsta dolegliwość wśród kobiet? Fakt ten może być spowodowany licznymi czynnikami, które znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Wśród znanych obecnie czynników, warto wymienić przede wszystkim:
- wady anatomiczne i funkcjonalne dróg moczowych, takie zwężenie moczowodów czy zaleganie moczu;
- zabiegi w obrębie dróg moczowych, w szczególności cewnikowanie i zabiegi urologiczne;
- nieprawidłową higienę okolic intymnych;
- dużą aktywność seksualną;
- okres ciąży;
- choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca;
- stosowanie dopochwowych lub doustnych środków antykoncepcyjnych;
- pierwotne lub wtórne niedobory odporności.
W przypadku wystąpienia zapalenia pęcherza, zwłaszcza o charakterze nawrotowym, bardzo ważne jest zlokalizowanie obecnych czynników ryzyka i wyeliminowanie ich..
Postępowanie w przypadku zapalenia pęcherza
Skutki zbagatelizowania zapalenia pęcherza moczowego mogą być niezwykle poważne. Powikłaniem tego schorzenia jest między innymi odmiedniczkowe zapalenie nerek, którego konsekwencją może być ropień nerki, roponercze, a nawet sepsa. Prawidłowo dobrane leczenie, a także odpowiednie postępowanie profilaktyczne, gwarantuje szybkie ustąpienie choroby i zminimalizowanie ryzyka nawrotów.
Jak leczyć zapalenie pęcherza?
W leczeniu zakażeń lekkich i niepowikłanych pierwszym wyborem są preparaty o działaniu przeciwbakteryjnym. Najczęściej zastosowanie znajduje terapia trwająca od 3 do 5 dni jednym z następujących leków:
- furazydyna (preparaty Furaginum, Dafurag, uroFuraginum) ‒ 4 razy dziennie po 100 mg;
- trimetoprim (preparaty Trimesan, Urotrim) ‒ 2 razy dziennie po 100 mg;
- piwmecylinam ‒ 2 razy dziennie po 400 mg;
- fosfomycyna (preparaty Afastural, Monural) ‒ jednorazowo 3 g.
W przypadku niepowodzenia terapii lekami pierwszego rzutu należy zastosować antybiotykoterapię. Wykorzystuje się wtedy zazwyczaj antybiotyki z grupy penicylin, jednak ciężkie, powikłane zakażenia wymagają wykonania posiewu bakteryjnego i oznaczenia oporności patogenów na poszczególne grupy leków.
Jak chronić się przed nawrotami zapalenia pęcherza?
Domowe sposoby na zapalenie pęcherza moczowego opierają się przede wszystkim na profilaktyce nawrotów. Istnieje kilka podstawowych zasad, które znacząco obniżają ryzyko odnowienia się infekcji. Wśród nich wymienia się:
- picie dużej ilości płynów;
- regularne opróżnianie pęcherza moczowego;
- wypicie szklanki wody przed stosunkiem płciowym i oddanie moczu bezpośrednio po odbytym stosunku;
- regularne spożywanie soku żurawinowego lub preparatów zawierających ekstrakt z żurawiny;
- noszenie przewiewnej, bawełnianej bielizny;
- unikanie długich kąpieli z drażniącymi środkami chemicznymi.
W ramach profilaktyki nawrotowych zakażeń dolnych dróg moczowych można również sięgnąć po tzw. szczepionkę na zapalenie pęcherza, czyli preparat immunostymulujący UroVaxom. Występuje on w formie kapsułek doustnych, zawierających liofilizowany lizat kilkunastu szczepów bakterii Escherichia coli. Preparat ten stymuluje w naturalny sposób układ odpornościowy, dzięki czemu nie tylko chroni przed nawrotami choroby, ale także wspomaga leczenie obecnego już zakażenia.
- Li R, Leslie SW. Cystitis. [Updated 2021 Feb 10]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482435/
- McLellan LK, Hunstad DA. Urinary Tract Infection: Pathogenesis and Outlook. Trends Mol Med. 2016;22(11):946957.