Stres w pracy a zaburzenia miesiączki – sprawdź jak napięcie nerwowe wpływa na Twój okres!

Podczas stresu zachodzą liczne zmiany hormonalne w organizmie (jak chociażby zwiększona produkcja kortyzolu), które nie pozostają obojętne dla pozostałych hormonów i równowagi całego organizmu. Stresujące środowisko pracy to zmora XXI wieku, dlatego też wiele kobiet zmaga się z jego różnymi konsekwencjami, w tym zaburzeniami cyklu miesiączkowego.

Co może wywoływać tzw. stres zawodowy? Jak rozpoznać stres i czym grozi jego utrzymywanie się? Jaki ma wpływ na miesiączkę? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

Stres – czy działa na naszą korzyść?

Choć o stresie, ze względu na jego skutki, mówi się bardziej w kontekście negatywnym, to ze swojego założenia ma on cenne funkcje adaptacyjne.

Przede wszystkim zwiększa czujność organizmu (większe pobudzenie, szybsza akcja serca itd.), co ma zwrócić uwagę na potencjalne zagrożenie i w następstwie – uruchomienie odpowiedniej reakcji. Reakcje mogą być dwie – albo walka albo ucieczka (wycofanie się, rezygnacja).

Tak więc stres sam w sobie ma pozytywne zadanie – mobilizuje do działania. Sytuacja komplikuje się wówczas, gdy nadmiernie doświadczamy stresu lub utrzymuje się on na stałym poziomie (tzw. stres przewlekły).

Stres w pracy – przyczyny

Najczęstsze przyczyny stresu zawodowego, wynikają z :

• pracy w warunkach trudnych, związanych z obecnością różnych stresorów, takich jak hałas, kontakt z substancjami toksycznymi, zbyt słabe lub zbyt mocne oświetlenie pomieszczenia, brak ergonomicznego stanowiska pracy itd;
• zbyt dużej presji oczekiwań i dynamicznego środowiska pracy (nadmiar obowiązków, szybkie tempo działań);
• rutyny i monotonii w pracy – bardzo często prowadzą one do wypalenia, poprzez poczucie znużenia i bezsensowności wykonywanych zadań. Doświadczanie takich uczuć może zwiększać napięcie i nasilać stres (pojawić się mogą np. myśli o zmianie pracy i jednoczesne przekonanie o własnej nieporadności, co generuje stres);
• dezorganizacji w miejscu pracy – brak jasności co do obowiązków, nadmierna kontrola przełożonych lub jej brak;
• konfliktów z przełożonymi lub współpracownikami;
• braku możliwości rozwoju, poczucia zatrzymania się w miejscu i związanej z tym frustracji.

Podłożem stresu mogą być również czynniki wewnętrzne, związane z ciągłym niezadowoleniem z siebie, poczuciem rozczarowania, nakładaniem sobie zbyt dużej presji i nadmiernych oczekiwań.

O ile krótkotrwały stres nie stanowi żadnego zagrożenia, o tyle przewlekły może prowadzić nie tylko do zaburzeń somatycznych (np. wrzody), ale równie często predysponuje do rozwoju zaburzeń psychicznych, zwłaszcza depresji i nerwicy.

Stres – jakie są jego objawy?

Poza zmianami fizjologicznymi, takimi jak drżące ręce/głos, spięte mięśnie, szybsze bicie serca, płytki oddech czy zwiększona potliwość, stres stymuluje obecność innych symptomów, m.in. :

• niepokój, lęk;
• tzw. gonitwa myśli;
• trudności z koncentracją i pamięcią (ciężko sobie przypomnieć np. jakąś sytuację);
• obniżenie kreatywności i myślenia abstrakcyjnego.

Stres może powodować również bóle głowy, wymioty, biegunkę, duszności czy suchość w ustach (lub nadmierne wydzielanie śliny).

Stres a okres – jak są ze sobą powiązane?

W odpowiedzi na stresującą sytuację organizm uwalnia kortykoliberynę, stymulującą na dalszych etapach wydzielanie kortyzolu – hormonu stresu.

Kortykoliberyna wydzielana jest przez przysadkę mózgową i wpływa na jej inne połączenia, m.in. oś podwzgórze – przysadka mózgowa – jajnik. Oś ta kontroluje cykl miesiączkowy, a wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu chociażby jednego z jej elementów, powodują zaburzenia cyklu.

Pobudzenie kortykoliberyny wpływa na wydzielanie innych hormonów związanych z przysadką, w tym lutropiny (LH) i gonadoliberyny. Mają one kluczowe znaczenie dla przebiegu cyklu miesiączkowego (zwłaszcza LH).

Zakłócenia w ich wydzielaniu przekładają się na zaburzenia miesiączki, dlatego też kobiety silnie narażone na stres, m.in. w pracy, mogą zmagać się z nieregularnymi miesiączkami czy spóźniającym się okresem.

Może się również zdarzyć sytuacja, kiedy stres wpływa na przyspieszony okres. Wszystko zależy od tego, czy wydzielanie hormonu LH jest spowolnione czy nadmiernie przyspieszone. Niekiedy silny stres wstrzymuje okres całkowicie.

Z kolei stres przed okresem może nasilać dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), takich jak: bóle piersi i podbrzusza, wahania nastroju czy większa drażliwość.

Stres a okres – jak uniknąć rozregulowania?

Aby zmniejszyć wpływ stresu na okres, należy przede wszystkim zadbać o zmniejszenie napięcia. Jeśli to możliwe, warto wyeliminować stresogenny czynnik. Jeśli przyczyną jest np. konflikt z innym pracownikiem, to wówczas należy się zdystansować do tej sytuacji oraz przetestować techniki relaksacyjne.

Przy utrzymującym się stresie warto udać się na wizytę do psychologa lub psychoterapety. Wspólnie ze specjalistą uda się odkryć najlepsze dla siebie metody na stres i jego redukcję.

---

1. Potocka, A. “Stres – natura zjawiska”, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, 2010
2. Łodzińska, J. “Stres zawodowy narastającym zjawiskiem społecznym”, Poszukiwania Naukowe, 2010
3. Łuczak, A., Żołnierczyk-Zreda, D. “Praca a stres”, Bezpieczeństwo Pracy, 10, 2002.
4. Podfigurna-Stopa, A. “Ocena stężeń kortykoliberyny, kisspeptyny oraz inhibiny B i inhibiny całkowitej w surowicy krwi u pacjentek z czynnościowym podwzgórzowym brakiem miesiączki i jadłowstrętem psychicznym”, Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2011.
5. Makowiec-Dąbrowska, T. i inni. “Dolegliwości związane z miesiączkowaniem.”