SIBO ‒ zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego

Choć obecnie medycyna jest na niezwykle wysokim poziomie rozwoju, w temacie funkcjonowania układu pokarmowego nadal wiemy relatywnie mało. Przez długie lata specjaliści nie potrafili wytłumaczyć przyczyn nieprzyjemnych dolegliwości ze strony tego układu, a życie codzienne pacjentów drastycznie traciło na jakości. Ostatnie dekady były jednak czasem wielkich odkryć. Jedną z nowo poznanych jed-nostek chorobowych jest SIBO, czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Dowiedz się, czym jest ta choroba i jak można sobie z nią radzić!

Lekarz Online – zawsze przy Tobie, gdziekolwiek jesteś

Zespół SIBO ‒ co to jest?

Zespół SIBO polega na nadmiernej kolonizacji jelita cienkiego przez bakterie, które zwykle bytują w jelicie grubym. W normalnych warunkach w jelicie cienkim znajduje się stosunkowo niewiele drobnoustrojów, gdyż ich rozwój jest hamowany przez liczne mechanizmy obronne. U chorych na SIBO ochrona ta jest zaburzona, przez co dochodzi do szybkiego namnażania się bakterii, głównie z rodzaju Streptococcus, Lactobacillus, Bacteroides czy Escherichia coli.

Niecharakterystyczne objawy SIBO

Objawy SIBO nie są charakterystyczne i mogą przywodzić na myśl szereg innych schorzeń układu trawiennego, w tym zespół jelita drażliwego czy celiakię. W przypadku wystąpienia dolegliwości jelitowych warto więc udać się do doświadczonego specjalisty, który wykluczy obecność innych chorób. O zespole SIBO mogą świadczyć takie objawy jak:

nawracające wzdęcia;
dolegliwości bólowe brzucha;
nadmierna produkcja gazów w jelitach;
uczucie pełności w brzuchu;
biegunki lub zaparcia;
uczucie zmęczenia i osłabienia.

W rzadkich przypadkach do powyższych objawów może dołączyć utrata masy ciała oraz niedobór witamin, co jest związane z upośledzeniem trawienia i wchłaniania tłuszczów. Sytuacja taka ma zazwyczaj miejsce u chorych z nieprawidłowościami anatomicznymi lub ciężkimi chorobami współtowarzyszącymi.

Co jest przyczyną zespołu SIBO?

Do rozwoju SIBO predysponuje szereg zaburzeń i chorób, które upośledzają prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Przyjmuje się, że zdecydowana większość przypadków wynika z zaburzonej motoryki jelit, choć nie jest to jedyna przyczyna. Badania naukowe wykazały, że zespół SIBO może się pojawić w przebiegu:

zaburzeń motoryki, najczęściej związanych z zespołem jelita drażliwego czy popromiennym uszkodzeniem jelit;
zaburzeń funkcjonowania trzustki, spowodowanych przewlekłym zapaleniem trzustki lub mukowiscydozą;
nieprawidłowości anatomicznych, takich jak zwężenia jelit czy stany po operacji bariatrycznej;
przyjmowania niektórych leków, głównie opioidów i inhibitorów pompy protonowej;
niedoborów odporności, takich jak niedobór IgA czy AIDS.

Postępowanie w przypadku zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego

W przypadku podejrzenia zespołu SIBO warto udać się do lekarza gastrologa, który za pomocą specjalistycznych testów wykluczy lub potwierdzi obecność tego schorzenia. Terapia SIBO polega przede wszystkim na zastosowaniu antybiotyków oraz krótkoterminowej diety.

Jak zdiagnozować SIBO?

Popularnym badaniem w diagnostyce SIBO są testy oddechowe. To nieinwazyjne badanie, którego celem jest wykrycie metanu lub wodoru w wydychanym przez pacjenta powietrzu. Gazy te nie są naturalnie produkowane przez organizm człowieka, lecz są produktami ubocznymi fermentacji bakteryjnej w jelicie. W ramach badania pacjent musi wypić rozpuszczoną w wodzie glukozę lub laktulozę, a następnie kilkukrotnie wydmuchać powietrze do urządzenia pomiarowego.

Za złoty standard w diagnostyce SIBO uznaje się pobranie niewielkiego fragmentu jelita cienkiego do badania mikrobiologicznego.

Jest to badanie inwazyjne, ponieważ wycinek pobiera się podczas gastroskopii, w czasie której sondę prowadzi się do dalszego odcinka dwunastnicy. Pobrany fragment jelita umieszcza się na podłożu hodowlanym i obserwuje w kierunku wzrostu bakterii jelitowych.

Leczenie SIBO opiera się na antybiotykoterapii

Potwierdzenie objawowego zespołu SIBO jest przesłanką do wdrożenia antybiotykoterapii. Jej celem jest wyeliminowanie patogennych bakterii z jelita cienkiego, co przekłada się na szybkie ustąpienie objawów. Niestety badania wskazują, że niemal u połowy wyleczonych pacjentów nastąpi nawrót choroby w przeciągu następnych 9 miesięcy. Z tego też powodu specjaliści alarmują, że oprócz antybiotykoterapii niezbędne jest równoczesne leczenie choroby podstawowej i wdrożenie profilaktyki SIBO.
W leczeniu SIBO najczęściej stosuje się takie leki jak:

rifaksymina – preparat Xifaxan;
ciprofloksacyna – preparat Cipronex lub Proxacin;
kotrimoksazol w połączeniu z metronidazolem.

Znaczenie diety w SIBO

Zespół SIBO jest jednostką chorobową, w której dieta znacznie zwiększa powodzenie terapii. W tym przypadku poleca się zastosowanie diety low FODMAP, która polega na ograniczeniu spożycia fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Dietę należy utrzymywać krótkoterminowo, od 4 do 6 tygodni.
Warto także wspomnieć, że w zespole SIBO nie zaleca się stosowania probiotyków i prebiotyków.

Usługi oferowane przez Medicept:

recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.

Rao SSC, Bhagatwala J. Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Clinical Features and Therapeutic Management. Clin Transl Gastroenterol. 2019;10(10):e00078.
Sorathia SJ, Rivas JM. Small Intestinal Bacterial Overgrowth. [Updated 2020 Jun 29]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546634/
Pimentel M., Saad R.J., Long M.D., Rao S.S.C: ACG clinical guideline. Small intestinal bacterial overgrowth. Am. J. Gastroenterol., 2020; 115: 165–178