Osteoporoza dotyczy ponad 2 milionów Polaków! Sprawdź, czym jest ta choroba

Osteoporoza to choroba kojarzona głównie z osobami starszymi, choć w praktyce dotyka osoby w różnym wieku. W jej przebiegu może dochodzić do złamań kości, które mogą występować nawet po niewielkim urazie. Objawy osteoporozy bardzo często są niezauważalne, gdyż ma ona utajony przebieg, dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularne badania, szczególnie w przypadku osób najbardziej narażonych na zachorowanie. Jakie są objawy osteoporozy i jak wygląda leczenie tej choroby? Odpowiadamy!

Co to jest osteoporoza?

Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, podczas której dochodzi do zmniejszenia odporności mechanicznej kości, na skutek czego może dochodzić do ich złamań. Odporność mechaniczną warunkuje gęstość mineralna i jakość oraz struktura tkanki kostnej.

Złamania kości przy osteoporozie mogą występować przy nawet pozornie niegroźnym upadku lub lekkim uderzeniu. Zazwyczaj dotyczą kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, choć mogą występować tak naprawdę w każdej lokalizacji.

Osteoporoza – częstość występowania

Osteoporoza jest bardzo powszechną chorobą wśród osób w podeszłym wieku – w Polsce dotkniętych nią jest ponad 2 mln osób. Szacuje się, że na osteoporozę choruje co trzecia kobieta po menopauzie. Ryzyko wystąpienia złamania kości w wyniku osteoporozy u kobiet wynosi 40%; mężczyźni chorują rzadziej niż kobiety, ponadto mniejsze jest u nich ryzyko złamań – wynosi ok. 13-22%.

Rodzaje osteoporozy

Wyróżnia się dwa rodzaje osteoporozy: pierwotną i wtórną. Najczęściej mamy do czynienia z osteoporozą pierwotną, będącą skutkiem starzenia się kości i całego układu szkieletowego. Dotyka ona głównie osób starszych, w tym kobiet po menopauzie i mężczyzn w podeszłym wieku.

Drugim rodzajem jest osteoporoza wtórna – chorują na nią osoby w różnym wieku, a jej rozwojowi sprzyjają niektóre choroby, np. cukrzyca, nadczynność tarczycy, a także przyjmowanie niektórych leków, jak choćby glikokortykosteroidów, leków przeciwpadaczkowych czy heparyny.

Osteoporoza – czynniki ryzyka

Utrata gęstości mineralnej kości to nieuchronny proces związany z wiekiem. Istnieją jednak pewne czynniki, które mogą przyspieszyć jego przebieg. Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju osteoporozy zalicza się aspekty takie jak:

• genetyczne (predyspozycja rodzinna),
• demograficzne (rasa biała i żółta),
• zaawansowany wiek,
• płeć żeńska,
• BMI <18 kg/m²,
• niedobór hormonów płciowych (u obu płci),
• przedłużony brak miesiączki,
• okresy niedoboru estrogenów,
• nierodzenie,
• stan pomenopauzalny,
• mała podaż wapnia,
• niedobór witaminy D,
• nadmierna podaż fosforu,
• niedożywienie i niedobory białkowe,
• palenie tytoniu,
• alkoholizm,
• nadmierne spożywanie kawy,
• siedzący tryb życia,
• niektóre choroby,
• przyjmowanie niektórych leków.

Niektórym z wymienionych czynników można zapobiegać, zmieniając styl życia.

Objawy i przebieg osteoporozy

Osteoporoza na początku nie daje żadnych charakterystycznych objawów – zauważyć je można dopiero wtedy, gdy dojdzie do złamania kości, choć i wtedy mogą zostać przeoczone.

Najczęściej mają miejsce złamania kręgów, co prowadzi do obniżenia wzrostu, garbienia się i problemów z poruszaniem, ponadto pojawia się przewlekły zespół bólowy kręgosłupa. Dalekosiężne skutki złamań kręgów to niesprawność i trwałe uzależnienie od osób trzecich.

U chorych na osteoporozę może dochodzić także do złamań kości długich, szczególnie w okresie jesienno-zimowym (łatwiej się wtedy poślizgnąć). Charakterystyczne dla tej choroby jest złamanie kości przedramienia (w nadgarstku), jak również złamanie szyjki kości udowej. Przy złamaniach występują objawy takie jak silny ból, ograniczenie ruchomości oraz zniekształcenie okolicznych tkanek.

Osteoporoza – metody leczenia

Osteoporoza pierwotna jest konsekwencją starzenia się organizmu, dlatego jej całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Leczenie sprowadza się do zapobiegania złamaniom kości oraz ich powikłaniom. Pacjent powinien zmodyfikować styl życia oraz regularnie przyjmować przepisane przez specjalistę leki.

W leczeniu osteoporozy stosuje się kilka grup leków, a ich zadaniem jest zmniejszanie ryzyka złamań kości. Większość leków trzeba przyjmować przez długi czas, zwykle kilka lat.

Warunkiem skutecznego leczenia osteoporozy jest także prawidłowa podaż wapnia i witaminy D. Sama dieta może nie wystarczyć, aby dostarczać organizmowi odpowiednie ilości tych substancji, dlatego zwykle konieczne jest stosowanie odpowiednich preparatów.

Jak uniknąć zachorowania na osteoporozę?

Profilaktyka osteoporozy polega przede wszystkim na eliminacji czynników ryzyka. Bardzo ważne jest stosowanie odpowiedniej diety, zawierającej wapń i witaminę D w ilościach zgodnych z zapotrzebowaniem organizmu.

Najwięcej wapnia dostarczają mleko i jego przetwory, z kolei witamina D znajduje się głównie w tłustych rybach; dodatkowo jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Warto także zadbać o odpowiedni poziom fosforu w organizmie, tak aby nie było go ani za dużo, ani za mało – jego źródłem są: sery, mięso, ryby, chleb i jaja.

W ramach profilaktyki osteoporozy zaleca się także zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie nadużywania alkoholu. Osoby w grupie ryzyka powinny wykonywać umiarkowaną aktywność fizyczną i w miarę możliwości zapobiegać urazom.