Najnowsze wytyczne odnośnie suplementacji witaminy D
W ciągu kilku ostatnich lat popularność witaminy D wzrosła do niewyobrażalnego poziomu – media wręcz prześcigają się w zachwalaniu jej właściwości i zaznaczają konieczność regularnej suplementacji. Czy rzeczywiście musimy suplementować witaminę D? Statystyki pokazują, że blisko 90% Polaków dotkniętych jest niedoborem tego ważnego związku, co przemawia za koniecznością dodatkowej suplementacji. W dzisiejszym artykule przedstawimy Ci podstawowe zasady przyjmowania witaminy D.
Jak przyjmować witaminę D prawidłowo?
Wydawałoby się, że w przypadku witamin warto stosować zasadę „im więcej, tym lepiej”. Nic bardziej mylnego! Zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D może być przyczyną poważnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego jej suplementacja powinna przebiegać według ściśle określonych zasad. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub ciężkich schorzeń współistniejących najlepszym rozwiązaniem będzie skorzystanie z porady lekarskiej.
Kto powinien suplementować witaminę D?
Powszechnie wiadomo, że synteza skórna witaminy D zachodzi pod wpływem promieniowania UV. Z uwagi na ten fakt dodatkowa suplementacja witaminy D nie jest obligatoryjna w miesiącach wiosenno-letnich, czyli od maja do września. Warunkiem jest jednak codzienna ekspozycja na światło słoneczne z odkrytymi przedramionami i podudziami na słońcu przez co najmniej 15 minut w godzinach okołopołudniowych, co ważne – bez użycia kremów z filtrami UV.
Niestety, mało która osoba spełnia te wymagania, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest całoroczna suplementacja witaminy D. Badania naukowe z kolei wskazują, że dodatkowa podaż tego składnika w miesiącach jesienno-zimowych jest konieczna u każdego – zarówno u małych dzieci, jak i dorosłych we wszystkich grupach wiekowych.
Dawkowanie witaminy D jest zależne od wielu czynników
Profilaktyczna suplementacja witaminy D powinna być dobrana indywidualnie, w zależności od wieku, masy ciała, diety i trybu życia danej osoby, a także pory roku. Obowiązujące zalecenia odnoszące przedstawiają się następująco dla osób w wieku:
- 0-6 miesięcy: 400 IU;
- 6-12 miesięcy: 400-600 IU;
- 1-10 lat: 600-1000 IU;
- 11-18 lat: 800-2000 IU;
- 19-65 lat: 800-2000 IU;
- 66-75 lat: 800-2000 IU;
- powyżej 75 lat: 2000-4000 IU.
Zalecane powyżej dawkowanie należy podwoić w przypadku osób otyłych (BMI powyżej 30), ponieważ występuje u nich zaburzenie metabolizmu witaminy D.
Ryzyko niedoborów witaminy D a choroby przewlekłe
Odrębny temat stanowi suplementacja u osób ze współistniejącymi chorobami. Część schorzeń, zwłaszcza przewlekłych, przyczynia się do rozwoju niedoboru tej witaminy. W przypadku osób z grupy ryzyka zaleca się początkowe oznaczenie stężenia głównego metabolitu witaminy D, czyli 25(OH)D. Jego poziom we krwi dobrze odzwierciedla aktualne stężenie witaminy w organizmie. Dalsza suplementacja także powinna być prowadzona pod regularną kontrolą stężenia 25(OH)D.
Kogo zalicza się do grupy ryzyka deficytu witaminy D? Należą do niej przede wszystkim osoby chorujące na:
- zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, objawiające się głównie nieprawidłowym stężeniem jonów wapnia i fosforu we krwi;
- choroby endokrynologiczne takie jak: niedoczynność lub nadczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, zespoły wielogruczołowe;
- choroby układu pokarmowego, do których zalicza się mukowiscydozę czy choroby zapalne jelit;
- choroby wątroby, w tym jej marskość i niewydolność;
- choroby nerek takie jak kamica nerkowa, nefrokalcynoza czy niewydolność;
- choroby autoimmunologiczne, w tym: RZS, choroba Hashimoto, cukrzyca typu 1;
- choroby nowotworowe;
- choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze czy choroba niedokrwienna serca;
- choroby metaboliczne, do których zalicza się cukrzycę typu 2, dyslipidemie, otyłość i zespół metaboliczny.
Jakie są normy witaminy D3?
W niektórych przypadkach możesz zostać poproszony przez swojego lekarza prowadzącego o oznaczenie poziomu witaminy D w organizmie. Wykonuje się wtedy wcześniej wspomniane badanie stężenia 25(OH)D w surowicy krwi. Aktualnie obowiązujące normy tego badania to:
- 0-10 ng/ml – ciężki niedobór;
- 10-20 ng/ml – znaczny niedobór;
- 20-30 ng/ml – stężenie suboptymalne;
- 30-50 ng/ml – stężenie optymalne;
- 50-100 ng/ml – stężenie wysokie;
- powyżej 100 ng/ml – stężenie toksyczne.
Witamina D – lek czy suplement?
Obecnie na rynku można znaleźć co najmniej kilkanaście preparatów zawierających witaminę D, warto jednak zdecydować się na zakup produktu będącego lekiem. Skład leków, w przeciwieństwie do suplementów, podlega regularnej i ścisłej kontroli. Kupując lek, zyskujesz pewność, że preparat zawiera dokładnie to, co twierdzi producent.
Leki z witaminą D można podzielić na dwie grupy:
- leki na receptę – w postaci kropli (np. Juvit D3, Devikap) lub kapsułek (np. Dekristol, Solderol);
- leki OTC – np. Vigantoletten, Ibuvit D3 czy Vigantol.
Pamiętaj, że leki z witaminą D znajdziesz wyłącznie w aptekach!
- Front Endocrinol (Lausanne). 2018 May 31;9:246. Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland-Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies-2018 Update. Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Borszewska-Kornacka MK, Bossowski A, Chlebna-Sokół D, Czech-Kowalska J, Dobrzańska A, Franek E, Helwich E, Jackowska T, Kalina MA, Konstantynowicz J, Książyk J, Lewiński A, Łukaszkiewicz J, Marcinowska-Suchowierska E, Mazur A, Michałus I, Peregud-Pogorzelski J, Romanowska H, Ruchała M, Socha P, Szalecki M, Wielgoś M, Zwolińska D, Zygmunt A.