Marskość wątroby nie zawsze związana jest ze spożyciem alkoholu!
Wątroba jest jednym z najbardziej zapracowanych narządów w organizmie człowieka. Pełni ona szereg niezwykle ważnych funkcji, takich jak metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów, a także detoksykacja krwi ze szkodliwych toksyn czy leków. Nic zatem dziwnego, że wątroba jest szczególnie narażona na wszelkiego rodzaju uszkodzenia. Jednym z najbardziej poważnych schorzeń tego narządu jest marskość, która błędnie bywa kojarzona jedynie z przewlekłym nadużywaniem alkoholu. Czym jest ta choroba i co może ją wywołać? Dowiesz się tego po przeczytaniu poniższego artykułu!
Czym jest marskość wątroby?
Marskość wątroby to choroba polegająca na włóknieniu wątroby wraz z tworzeniem się nieprawidłowych guzków regeneracyjnych w jej miąższu, w odpowiedzi na chroniczne uszkodzenia tego narządu. Mogą być one wywołane przez alkohol, ale także przez szereg innych czynników, wliczając w to niektóre choroby. Patologiczna przebudowa wnętrza wątroby prowadzi do upośledzenia jej funkcji i rozwoju charakterystycznych objawów, które zagrażają zdrowiu i życiu chorej osoby.
Przyczyny marskości wątroby
Marskość najczęściej kojarzy się z uzależnieniem od alkoholu. Rzeczywiście, schorzenie to rozwija się u 15–20% osób chronicznie nadużywających tej używki. Choć picie alkoholu jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju marskości wątroby, nie zawsze choroba ta ma związek ze stylem życia. Okazuje się, że istnieje wiele rozmaitych czynników, które przyczyniają się do długotrwałego uszkodzenia miąższu wątroby. Zalicza się do nich przede wszystkim:
- wirusowe zapalenie wątroby typu B, C lub D;
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby;
- przewlekłe przyjmowanie leków, takich jak metotreksat, metyldopa czy amiodaron;
- choroby dróg żółciowych;
- niealkoholowe stłuszczenie wątroby;
- nadmiar witaminy A w organizmie;
- prawokomorowa niewydolność serca;
- choroby genetyczne, takie jak hemochromatoza, mukowiscydoza, choroba Wilsona czy galaktozemia.
Objawy świadczące o rozwijającej się marskości wątroby
Marskość wątroby zazwyczaj rozwija się bezobjawowo, a chory nie podejrzewa tego schorzenia do czasu pojawienia się powikłań tej choroby. U części chorych schorzenie to wykrywane jest zupełnie przypadkowo, a w niektórych przypadkach stwierdza się ją dopiero podczas autopsji. Do charakterystycznych objawów marskości wątroby zalicza się przede wszystkim:
- żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych oraz twardówki oczu;
- pajączki wątrobowe, czyli niewielkie naczynia krwionośne na skórze twarzy i tułowia;
- głowę meduzy, czyli poszerzone żyły odchodzące promieniście od pępka;
- rumień dłoniowy, czyli zaczerwienienie skóry kłębu i kłębika na dłoniach;
- utratę mięśni kończyn górnych i dolnych, a powiększenie obwodu brzucha;
- powiększenie śledziony.
Rozpoznaniem i leczeniem marskości wątroby zajmuje się głównie hepatolog. Specjalista stawia diagnozę na podstawie badań laboratoryjnych oraz badania histopatologicznego wycinka wątroby, choć nierzadko do rozpoznania choroby wystarczy zwykłe badanie palpacyjne.
Marskość wątroby prowadzi do licznych powikłań
Marskość wątroby stopniowo doprowadza do niewydolności tego narządu. Wcześnie wdrożone leczenie znacznie spowalnia postęp choroby, nawet o kilkanaście lat. W przypadku braku wyrównania marskości choroba szybko progresuje, powodując rozwój groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Zalicza się do nich między innymi:
- wodobrzusze, czyli gromadzenie się płynu w jamie otrzewnej;
- samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej;
- krwotok z żylaków przełyku;
- encefalopatia wątrobowa;
- zespół wątrobowo-nerkowy;
- zespół wątrobowo-płucny.
Postępowanie medyczne w marskości wątroby
Leczenie marskości wątroby nierzadko wymaga współpracy kilku specjalistów. Terapia tej choroby powinna obejmować zarówno leczenie jej przyczyn, jak i łagodzenie objawów. Ważna jest przy tym ścisła współpraca lekarza z pacjentem, który powinien unikać wszelkich czynników obciążających wątrobę oraz prowadzić zdrową dietę.
Jak leczyć marskość wątroby?
W terapii marskości wątroby kluczowa jest eliminacja wszystkich czynników powodujących jej dalsze uszkodzenie. Chorzy powinni więc unikać alkoholu, a także wszelkich toksyn i leków o działaniu hepatotoksycznym. Ważne jest także wyleczenie bądź wyrównanie ewentualnych chorób, które stoją u podłoża rozwoju marskości.
Nie ma jednego słusznego algorytmu farmakoterapii marskości wątroby. Choroba ta wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta oraz dobrania leków do zaawansowania choroby oraz stanu chorego. Podstawą jest przede wszystkim skupienie się na leczeniu objawów, które wpływają negatywnie na zdrowie i samopoczucie chorej osoby.
Ostateczną formą terapii jest przeszczep wątroby, który jest metodą z wyboru w przypadku schyłkowej niewydolności wątroby oraz ciężkiej, zdekompensowanej marskości. Wskazaniem do przeszczepienia są także oporne na leczenie powikłania tego schorzenia.
- Sharma B, John S. Hepatic Cirrhosis. [Updated 2021 Jul 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482419/
- Wiegand J, Berg T. The etiology, diagnosis and prevention of liver cirrhosis: part 1 of a series on liver cirrhosis. Dtsch Arztebl Int. 2013;110(6):85-91. doi:10.3238/arztebl.2013.0085