Kamica nerkowa – bolesna dolegliwość tysięcy Polaków
Czy wiesz, że kolka nerkowa występująca w przebiegu kamicy nerkowej uważana jest za jedną z najbardziej bolesnych dolegliwości? Przyjmuje się, że schorzenie to dotyczy nawet 10 proc. Polaków. Niestety, część osób nie wie o rozwijającej się chorobie aż do czasu pojawienia się jej pierwszych symptomów. Zastanawiasz się, jakie są przyczyny i objawy kamicy nerkowej? A może interesuje Cię jej leczenie? Więcej na te tematy przeczytasz w poniższym artykule!
Czym jest kamica nerkowa?
Kamica nerkowa to schorzenie, w przebiegu którego dochodzi do odkładania się w kielichach i miedniczkach nerkowych kamieni nerkowych – złogów substancji organicznych lub mineralnych, które wytrącają się w momencie przesycenia moczu i przekroczenia progu rozpuszczalności. Około 80 proc. wszystkich kamieni nerkowych składa się ze szczawianu wapnia zmieszanego z fosforanem wapnia. W pozostałych przypadkach kamica nerkowa jest wywołana przez kwas moczowy, struwit lub cystynę.
Przyczyny kamicy nerkowej
Etiopatogeneza kamicy nerkowej jest wyjątkowo złożona, a sama choroba może rozwinąć się na rozmaitym podłożu. Schorzenie to może wystąpić z powodu:
- zaburzeń w odpływie moczu i jego zastoju w drogach moczowych;
- zbyt małej objętości wypijanej wody;
- nieprawidłowości metabolicznych takich jak hipercytraturia, hiperoksaluria czy hiperkalciuria;
- czynników dietetycznych jak np. zbyt wysokie spożycie białka zwierzęcego;
- infekcji układu moczowego, w tym zakażeń bakteriami z rodziny Pseudomonas, Klebsiella czy Proteus;
- kwasicy metabolicznej;
- przyjmowanych leków – indinawir, triamteren czy sulfonamidy;
- defektów genetycznych.
Kolka nerkowa – bolesny objaw kamicy nerkowej
Chorzy na kamicę nerkową mogą przez długi czas nie mieć żadnych objawów. Diagnoza jest wówczas najczęściej postawiona przypadkowo, podczas innego badania diagnostycznego. Bywa jednak, że symptomy rozwijającej choroby ujawniają się nagle – pod postacią kolki nerkowej.
Pojęciem kolki nerkowej opisuje się nagły, ostry ból o charakterze skurczowym spowodowany obecnością kamienia nerkowego w drogach moczowych. Dolegliwości bólowe pojawiają się zazwyczaj w okolicy lędźwiowej i promieniują w kierunku spojenia łonowego i pachwiny. Co zaskakujące, natężenie bólu nie jest związane z wielkością kamienia, a stopniem niedrożności, co sprawia, że nawet niewielkie złogi mogą być przyczyną dużego cierpienia. W ostrej kolce nerkowej, oprócz dolegliwości bólowych, mogą dodatkowo wystąpić takie objawy jak:
- nudności i wymioty;
- dreszcze i gorączka;
- częste oddawanie małych ilości moczu lub problemy z oddaniem moczu;
- omdlenia;
- krwiomocz;
- wzmożone napięcie mięśni brzucha.
Leczenie i profilaktyka kamicy nerkowej
U osób ze stwierdzoną kamicą nerkową najważniejszym postępowaniem jest odpowiednia profilaktyka, która polega na ograniczeniu odkładania się kamieni nerkowych. Szacuje się, że u osób niestosujących profilaktyki, prawdopodobieństwo nawrotu kolki nerkowej w najbliższych 10 latach wynosi nawet 50 proc. W postępowaniu profilaktycznym najważniejsze jest picie dużych ilości wody. Warto także wprowadzić odpowiednie postępowanie dietetyczne, które zakłada ograniczenie spożycia soli, białka zwierzęcego, a także pokarmów zawierających składniki kamieni moczowych jak np. szczaw, rabarbar czy szpinak.
Doraźne leczenie bólu w kolce nerkowej
Kolka nerkowa charakteryzuje się silnymi dolegliwościami bólowymi. Nic więc dziwnego, że w jej leczeniu zastosowanie znajdują przede wszystkim leki przeciwbólowe. Do najczęściej używanych substancji zalicza się:
- paracetamol (preparat Apap);
- niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ketoprofen (preparat Ketonal), diklofenak czy naproksen (preparat Anapran, Apo-Napro);
- opioidy – tramadol (preparat Poltram, Tramadol), kodeina (preparat Antidol, Talvosilen), a nawet morfina.
Jednocześnie zastosowanie znajdują leki rozkurczające mięśnie gładkie, które zapobiegają zaciskaniu się moczowodów na zalegającym kamieniu. Zaliczają się do nich przede wszystkim:
- drotaweryna (preparat No-Spa, Deespa);
- hioscyna (preparat Buscopan, Scopolan);
- papaweryna (preparat Papaverinum).
Chirurgiczne metody leczenia kamicy nerkowej
Kamienie nerkowe o małym i średnim rozmiarze zazwyczaj są samoistnie wydalane, co powoduje natychmiastowe ustąpienie dolegliwości bólowych. Jest też duże prawdopodobieństwo, że wprowadzone postępowanie profilaktyczne skutecznie zapobiegnie kolejnym napadom kolki nerkowej. W przypadku, gdy obecne kamienie nie poddają się leczeniu zachowawczemu, konieczne jest zastosowanie leczenia chirurgicznego. Od wielu lat w terapii kamicy nerkowej wykorzystuje się metody mało inwazyjne, które obciążone są małym ryzykiem powikłań i nie wymagają długotrwałej rekonwalescencji. Zalicza się do nich przede wszystkim:
- PCNL – przezskórną nefrolitotrypsję;
- RIRS – chirurgię wewnątrznerkową z użyciem giętkiego ureterorenoskopu;
- ESWL – litotrypsję pozaustrojową z użyciem fali uderzeniowej;
- URSL – litotrypsję w trakcie ureterorenoskopii.
- Kidney stones ed. by Khan SR, Pearle MS, Robertson WG, et al. Nat Rev Dis Primers. 2016;2:16008. Published 2016 Feb 25. doi:10.1038/nrdp.2016.8
- Kidney Stone Disease: An Update on Current Concepts ed. by Alelign T, Petros B. Adv Urol. 2018;2018:3068365. Published 2018 Feb 4. doi:10.1155/2018/3068365