Giardioza – co wiesz o najczęstszej chorobie pasożytniczej wśród dzieci?
Wydaje Ci się, że zakażenia pasożytnicze są w dzisiejszych czasach rzadkością? Jesteś w wielkim błędzie! Szacuje się, że giardioza, jedna z najczęściej występujących chorób pasożytniczych, dotyczy około 10% dorosłych Polaków i od 25-50% dzieci. Jak można zakazić się tym pierwotniakiem? Kiedy należy podejrzewać u siebie lub swojego dziecka chorobę pasożytniczą? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Co warto wiedzieć o giardiozie?
Giardioza, zwana potocznie lambliozą, to choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego, głównie dwunastnicy i jelita cienkiego. Wywołana jest przez pierwotniaka Giardia lamblia, występującego również pod nazwą Giardia duodenalis. Występuje on powszechnie w środowisku zewnętrznym, przede wszystkim w wodzie – powoduje to, że giardioza jest oficjalnie uznana za „chorobę brudnych rąk”.
Jak można zarazić się lambliami?
Giardia lamblia nie jest pasożytem typowo ludzkim – pierwotniak ten żeruje na wielu zwierzętach, zarówno domowych (np. psach i kotach), jak i dzikich. Zarażeni żywiciele wydalają okresowo wraz z kałem cysty, które wykazują dużą odporność na warunki środowiskowe, przez co w środowisku zewnętrznym mogą utrzymywać się nawet do kilku miesięcy. Choć ryzyko zakażenia jest znacznie większe w krajach rozwijających się, w naszym społeczeństwie także często dochodzi do rozwoju giardiozy, zwłaszcza w grupie dziecięcej.
Jak można zarazić się lambliami? Jest to niestety bardzo proste – do rozwoju giardiozy wystarczy niekiedy mniej niż 10 cyst. Zarażenie najczęściej szerzy się drogą pokarmową, przy czym do rozwoju choroby może dojść poprzez:
- spożycie pokarmu zanieczyszczonego cystami;
- wypicie nieprzegotowanej wody pitnej zanieczyszczonej cystami;
- kontakt z wodą w zbiornikach rekreacyjnych, takich jak baseny czy jeziora;
- bezpośredni kontakt z zarażoną osobą lub zwierzęciem;
- kontakty seksualne analno-oralne.
Objawy ostrego i przewlekłego zakażenia lambliami
Zakażenie Giardia lamblia może przybierać różne formy. Szacuje się, że najczęściej ta choroba pasożytnicza przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie, bez większego uszczerbku na zdrowiu.
Niekiedy może ona jednak przebiegać w postaci ostrej, wówczas przez 2 do 4 tygodni utrzymują się wtedy objawy takie jak:
- ostra biegunka;
- dolegliwości bólowe brzucha;
- nudności i wzdęcia;
- zmniejszenie łaknienia i spadek masy ciała;
- wysypka i świąd skóry;
- zapalenie błony naczyniowej oka;
- zapalenie błony maziowej stawów.
Według szacunków, nieleczona postać ostra lambliozy w 30-50% przypadków przechodzi w postać przewlekłą. Na sytuację tę wpływa przede wszystkim wiek i dieta chorego, jego status immunologiczny, a także ekspozycja i współwystępowanie innych chorób pasożytniczych. Przewlekła postać giardiozy, choć jest mniej nasilona od postaci ostrej, może objawiać się następującymi symptomami:
- luźne stolce;
- wzdęcia, gazy i dyskomfort w obrębie brzucha;
- upośledzenie wchłaniania związków odżywczych;
- wtórna nietolerancja laktozy;
- zahamowanie wzrostu i upośledzenie funkcji poznawczych u dzieci;
- stany depresyjne.
Podejrzewasz u swojego dziecka lambliozę? Zastanawiasz się, co zrobić?
Przy podejrzeniu choroby pasożytniczej należy niezwłocznie zgłosić się do swojego lekarza pierwszego kontaktu – rozpocznie on diagnostykę lambliozy, która najczęściej jest nieinwazyjna i polega na badaniu kału. W razie potwierdzenia zakażenia Giardią lamblią, specjalista może zapisać leki przeciwpasożytnicze. Badania wykazują, że dostępne leczenie wyróżnia się wysoką skutecznością, a odsetek nawrotów jest relatywnie niski.
Jak wykryć zakażenie lambliami?
Kiedy warto udać się do specjalisty celem diagnostyki w kierunku lambliozy? Z całą pewnością przesłanką ku temu są objawy kliniczne tej choroby, ale nie tylko. Pod wzmożoną obserwacją powinny znajdować się osoby, które wróciły z krajów endemicznego występowania lambliozy (głównie krajów rozwijających się), mieszkają z osobą ze zdiagnozowaną lambliozą lub któryś z domowników przebywał w zamkniętym środowisku będącym ogniskiem epidemiologicznym (na przykład przedszkolu).
Obecnie w rozpoznawaniu giardiozy najczęściej wykorzystuje się:
- mikroskopowe badanie próbki kału na obecność cyst Giardia lamblia – wydalanie cyst jest nieregularne, dlatego konieczne jest wykonanie badań kilku próbek, pobieranych zwykle co drugi dzień;
- wykrycie antygenów Giardia lamblia w kale – badanie to wyróżnia się wysoką czułością i swoistością, a testy dostępne są także do użytku domowego.
Co należy wiedzieć o leczeniu lambliozy?
Leczenie lambliozy nie jest długotrwałe, przy czym farmakoterapia trwa zwykle kilka dni. Bardzo ważne jest, by objąć leczeniem wszystkich domowników i najbliższe osoby z otoczenia chorego, nawet gdy nie występują u nich kliniczne objawy lamblii. W leczeniu giardiozy najczęściej mają zastosowanie:
- tynidazol – preparat Tinidazolum;
- metronidazol – preparat Metronidazol;
- albendazol – preparat Zentel;
- mebendazol – preparat Vermox;
Bibliografia:
- Giardiasis, ed. by Dunn N, Juergens AL. [Updated 2021 Sep 29]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513239/ [dostęp: 28.02.2022]
- Leung AKC, Leung AAM, Wong AHC, Sergi CM, Kam JKM. Giardiasis: An Overview. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov. 2019;13(2):134-143. doi:10.2174/1872213X13666190618124901