Dlaczego warto zaszczepić się na grypę?
Wyszczepialność na grypę w Polsce od kilku lat oscyluje wokół 4% i jest to jeden z najniższych wskaźników jeśli chodzi o tę chorobę w Europie. Wprawdzie pandemia COVID-19 sprawiła, że coraz chętniej myślimy o szczepieniu przeciw grypie, to w dalszym ciągu decyduje się na to niewielki odsetek społeczeństwa. W dzisiejszym artykule przedstawimy argumenty świadczące za szczepieniami na grypę, także w kontekście pandemii koronawirusa.
Grypa – bagatelizowana choroba zakaźna o groźnych powikłaniach
Grypa jest chorobą układu oddechowego wywołana przez wirusa grypy należącego do rodziny Orthomyxoviridae. Mimo że istnieją jedynie trzy rodzaje tego wirusa (A, B i C), odznacza się on dużą zmiennością genetyczną, co znacznie utrudnia wykształcenie trwałej odporności. Właśnie dlatego szczepienie przeciw grypie powinno powtarzać się każdego roku. Dlaczego warto to robić, skoro grypa uchodzi za relatywnie łagodną chorobę?
Powikłania grypy są poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia
Każdego roku, w sezonie grypowym, kilkadziesiąt tysięcy ludzi wymaga hospitalizacji. Przyczyną zazwyczaj nie jest sama grypa, a jej powikłania. Wbrew pozorom czynnikiem ryzyka w tym przypadku nie jest jedynie podeszły wiek – narażone są także dzieci, zwłaszcza do 24. miesiąca życia. Powikłania grypy częściej dotykają też ludzi otyłych (z BMI powyżej 40) oraz kobiet w ciąży i połogu. Dużą grupę narażonych stanowią osoby ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi, takimi jak: POChP, astma, choroba wieńcowa czy cukrzyca.
Wśród licznych powikłań grypy wymienia się:
- zapalenie płuc – najczęściej o charakterze wirusowym, nieco rzadziej bakteryjne, wywołane przez S.pneumoniae, S.aureus czy H.influenzae;
- zapalenie mięśnia sercowego – choroba może w krótkim czasie doprowadzić do niewydolności serca i konieczności przeszczepu;
- sepsę – czyli zagrażającą życiu dysfunkcję narządową spowodowaną niewłaściwą reakcją organizmu na zakażenie;
- zespół Guilliana-Barrego – proces autoimmunologiczny prowadzący do zmian zapalnych i uszkodzeń włókien nerwowych;
- zespół Reye’a – groźne powikłanie występujące zwykle u dzieci, polegające na rozlanym uszkodzeniu mitochondriów, które prowadzi do wielonarządowej niewydolności.
Szczepionka na grypę – czy powinniśmy się jej bać?
Dlaczego Polacy unikają szczepienia się na grypę? Wynika to nie tylko z niskiej wiedzy o samej chorobie i jej powikłaniach, ale także z popularnych mitów na temat szczepionek. Wiele osób obawia się poszczepiennego zachorowania na grypę, choć w rzeczywistości zdecydowana większość szczepionek zawiera wirusy inaktywowane, czyli zabite i niezdolne do wywołania zakażenia. Co więcej, szczepionki przeciw grypie są doskonale przebadane, dzięki czemu ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych jest niezwykle niskie.
Kto powinien szczególnie pamiętać o szczepieniu na grypę?
Na grypę zaszczepić się może każdy, kto chce zmniejszyć ryzyko zachorowania na tę chorobę, o ile nie ma przeciwwskazań. Ponadto immunoprofilaktyka zalecana jest szczególnie:
- osobom powyżej 55. roku życia;
- pensjonariuszom domów opieki lub zakładów opiekuńczo-leczniczych;
- pracownikom zakładów opieki zdrowotnej, a także pracownikom z sektora szkolnictwa, handlu i transportu;
- chorym na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego takie jak: choroba wieńcowa, astma czy POChP;
- chorym na przewlekłe choroby metaboliczne, choroby nerek, choroby wątroby, niedobory odporności czy choroby nowotworowe;
- chorym z zaburzeniami w obrębie układu oddechowego, utrudniającymi usuwanie wydzieliny;
- osobom z BMI powyżej 40;
- kobietom w ciąży i planującym ciążę;
- opiekunom, rodzicom i osobom mieszkającym z dziećmi poniżej 5. roku życia.
Warto wiedzieć, że od bieżącego roku, szczepionka przeciw grypie jest całkowicie refundowana dla osób powyżej 75 roku życia. Połowiczna refundacja przysługuje osobom pomiędzy 65. a 75. rokiem życia, dzieciom pomiędzy 3. a 5. rokiem życia, kobietom w ciąży, a także osobom chorującym przewlekle.
Jakie szczepionki przeciw grypie są dostępne w sezonie 2020/2021?
Szczepionki na grypę w sezonie 2020/2021 są tetrawalentne, co oznacza, że zawierają w sobie cztery szczepy wirusa. Należy pamiętać, że szczepienie nie chroni przed zachorowaniem na grypę, jeżeli choroba jest wywołana przez inny szczep. Każdego roku, tuż przed sezonem grypowym, zespół specjalistów ocenia, które szczepy będą dominowały w określonych częściach świata. W obecnym sezonie na rynku dostępne są cztery szczepionki:
- Influvac Tetra
- Vaxigrip Tetra
- Fluarix Tetra
- Fluenz Tetra
Grypa a koronawirus – czy warto się szczepić na grypę w czasach pandemii?
Czy szczepienie na grypę podczas pandemii koronawirusa jest bezpieczne? Badania naukowe wskazują, że immunoprofilaktyka grypy istotnie zmniejsza częstość zachorowań także na inne choroby układu oddechowego. Nie jest jednak pewne, czy tak samo jest w przypadku wirusa SARS-CoV-2. Zagadnienie to jest w dalszym ciągu szeroko badane, jednak naukowcy sugerują, że szczepienie na grypę może nie tylko zmniejszać ryzyko zakażenia, ale także powodować łagodniejszy przebieg COVID-19.
- 1. Kalarikkal SM, Jaishankar GB. Influenza Vaccine. [Updated 2020 Jul 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537197/
- 2. Lewnard JA, Cobey S. Immune History and Influenza Vaccine Effectiveness. Vaccines (Basel). 2018;6(2):28. Published 2018 May 21.
- 3. Samuel R, Miller J. Is the influenza vaccine effective in decreasing infection, hospitalization, pneumonia, and mortality in healthy adults?. J Okla State Med Assoc. 2019;112(3):86-87.
- 4. Grech V, Borg M. Influenza vaccination in the COVID-19 era. Early Hum Dev. 2020;148:105116.