Co wiemy o wariantach koronawirusa SARS-CoV-2?
Wszystkie żyjące organizmy, również wirusy przez cały czas mutują, choć tempo tych zmian jest różne. Wirusy posiadające materiał genetyczny w postaci RNA (czyli kwasu rybonukleinowego) mutują wyjątkowo szybko. Co jakiś czas słyszymy o pojawianiu się kolejnych wariantów koronawirusa SARS-CoV-2. Jakie główne warianty koronawirusa wyróżniamy i czym się one charakteryzują?
Czym są warianty koronawirusa SARS-CoV-2?
Na wstępie warto wyjaśnić, czym tak właściwie jest wariant koronawirusa i jakie są różnice między poszczególnymi wariantami. Wariantami wirusa nazywamy takie wirusy, które różnią się między sobą sekwencją genetyczną. Wystarczy jedna lub kilka mutacji, by wyodrębnić dwa różne warianty koronawirusa.
Dla przypomnienia – mutacją genetyczną nazywamy każdą, pojedynczą zmianę w materiale genetycznym wirusa (czyli w jego RNA), która prowadzi do kodowania innego białka (kwas rybonukleinowy RNA jest matrycą, na podstawie której powstaje łańcuch zbudowany z aminokwasów – czyli białko).
Często słyszy się również o nowych szczepach koronawirusa SARS-CoV-2. Aby można było wyodrębnić nowy szczep, to musi on różnic się od innych pewną cechą fenotypową, czyli na przykład zakaźnością czy śmiertelnością.
Wariant brytyjski koronawirusa SARS-CoV-2 – wariant alfa
20 września 2020 roku w Wielkiej Brytanii odnotowano pierwszy przypadek zakażenia brytyjskim wariantem koronawirusa. Charakteryzuje się przede wszystkim szybkim rozprzestrzenianiem i większą zakaźnością w porównaniu do wariantu podstawowego z Wuhan.
Krótko po zidentyfikowaniu nowego wariantu w Wielkiej Brytanii świat obiegły informacje o jego obecności również na innych terenach. Najczęstsze objawy występujące przy infekcji spowodowanej tym wariantem koronawirusa SARS-CoV-2 to zmęczenie, kaszel, bóle mięśni oraz bóle gardła, rzadziej zaś zaburzenia węchu i smaku. Aktualnie najwięcej zakażeń w naszym kraju powoduje właśnie ten wariant SARS-CoV-2.
Wariant południowoafrykański (wariant z RPA) – wariant beta
Ten wariant koronawirusa został zidentyfikowany w Republice Południowej Afryki w grudniu 2020 roku i szybko rozprzestrzenił się na inne obszary globu. W naszym kraju informację o pierwszym przypadku choroby COVID-19 spowodowanym przez ten wariant przekazano 19 lutego 2021 roku. Doniesienia naukowe informowały, że wariant ten może wiązać się z większą zakaźnością i częściej dotykać ludzi młodych, nieobciążonych innymi chorobami przewlekłymi. Większa zakaźność tego wariantu wynika prawdopodobnie ze zwiększonej zdolności białka S do przylegania do receptora komórek naszego organizmu.
Wariant brazylijski – wariant gamma
Pierwsze przypadki zakażenia wariantem brazylijskim zidentyfikowano w Japonii u czterech osób powracających z terenów Brazylii. Wariant ten został uznany przez WHO za wariant niepokojący i oznaczony jako VOC–21JAN02. Artykuły medyczne donoszą również, że wariant ten może odpowiadać za zwiększoną śmiertelność w porównaniu do wariantu podstawowego z Wuhan.
Ostatnie doniesienia podkreślają, że wariant ten częściej niż wariant podstawowy może powodować reinfekcje, czyli ponowne zakażenia koronawirusem. Wynika to prawdopodobnie z umiejętności „unikania” przeciwciał wytworzonych przez ozdrowieńców. Dane medyczne nie informują o szczególnym objawach związanych z infekcją wywołaną przez ten wariant – jest to typowo kaszel, gorączka, zmęczenie, ból mięśni i duszność.
Wariant indyjski – wariant delta
Po raz pierwszy zidentyfikowany w indyjskim stanie Maharasztra w grudniu 2020 roku. Choć początkowo rozprzestrzeniał się przede wszystkim w Indiach, to teraz jego przypadki są już wykrywane w wielu krajach. Podejrzewa się, że ten wariant charakteryzuje się większą zakaźnością niż te dotychczas znane i powoduje cięższe objawy kliniczne choroby COVID–19.
Co więcej, istnieją obawy, że posiada zdolność do częściowego wymykania się odporności nabytej po szczepieniu lub przechorowaniu COVID–19, choć na razie nie potwierdzono, że wiąże się on z większą śmiertelnością. Dane naukowe podają, że najczęstsze symptomy kliniczne towarzyszące chorobie COVID–19 wywołanej przez wariant indyjski to ból głowy oraz ból gardła. W porównaniu z innymi wariantami odmiana to rzadziej odpowiada za pojawienie się zaburzeń węchu i smaku.
Warianty koronawirusa, a szczepienia przeciwko COVID–19
Podsumowując, co jakiś czas pojawiają się nowe warianty koronawirusa SARS-CoV-2 i jest to normalny proces – wirusy mutują, czego konsekwencją jest powstawania nowych wariantów i szczepów. Pozytywną informacją jest fakt, że dostępne obecnie szczepionki przeciwko chorobie COVID–19 chronią przed ciężkimi postaciami tego schorzenia, spowodowanymi przez znane obecnie warianty wirusa. Słysząc doniesienia o możliwej czwartej fali zachorowań, zdecydowanie powinniśmy pomyśleć o przyjęciu szczepionki.
- Rymer W.: Następstwa zdrowotne COVID–19 i nowe warianty SARS-CoV-2. Med. Prakt., 2021; 1: 97–103;
- Skirmutt E. C., Nowe warianty SARS-CoV-2 a skuteczność zarejestrowanych szczepionek przeciwko COVID–19. Med. Prakt. 2021;1 110–112;
- Indian variant in Europe: Where is it and should we be concerned?”, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/30/where–is–indias–double–mutant–covid–strain–present–in–europe.