Postępowanie medyczne w chorobie Alzheimera
Szacuje się, że w Polsce żyje nawet pół miliona osób dotkniętych chorobą Alzheimera. Jest to schorzenie neurodegeneracyjne, które wywiera ogromny wpływ na życie zarówno chorego, jak i jego najbliższych. Niestety, choroba ta nadal stanowi wielkie wyzwanie dla współczesnej medycyny, która nieustannie walczy o przedłużenie zdrowia i samodzielności chorych osób. W dzisiejszym artykule przyglądamy się bliżej chorobie Alzheimera i jej leczeniu.
Czym jest choroba Alzheimera?
Choroba Alzheimera jest przewlekłym i postępującym schorzeniem neurodegeneracyjnym, w którym dochodzi do gromadzenia się nieprawidłowych białek w neuronach i ich otoczeniu. Powoduje to stopniowe obumieranie fragmentów mózgowia, głównie w obrębie kory mózgowej, hipokampa, ciała migdałowatego, a także jąder podstawy. Konsekwencją tego procesu jest postępujące otępienie.
Choroba Alzheimera – objawy, które mogą świadczyć o jej rozwoju
Symptomy choroby Alzheimera zależą od stadium schorzenia. Obecnie wyróżnia się trzy etapy – łagodny, średniozaawansowany i zaawansowany, zależące przede wszystkim od stopnia zaburzeń poznawczych. W przebiegu choroby można zauważyć takie objawy jak:
- ubytki w pamięci krótkotrwałej;
- problemy w zapamiętywaniu nowych informacji;
- spadek koncentracji;
- niezorganizowanie i spadek motywacji;
- zaburzenia umiejętności wzrokowo-przestrzennych;
- zaburzenia nastroju, osobowości i zachowania;
- halucynacje i omamy;
- zaburzenia orientacji w terenie;
- problemy z mową;
- zaburzenia rytmu snu i czuwania.
Chory na Alzheimera, wraz z postępem choroby, wymaga stałej opieki. W zaawansowanym stadium schorzenia dochodzi do stopniowego pogorszenia podstawowych czynności, w tym przyjmowania pokarmów, utrzymania moczu i stolca czy poruszania się. Szacuje się, że przewidywana długość życia po rozpoznaniu choroby Alzheimera u osoby po 65. roku życia to średnio 4 do 8 lat.
Czynniki ryzyka choroby Alzheimera
Choć stosunkowo niewiele wiadomo o etiologii choroby Alzheimera, badaczom udało się zaobserwować, że pewne czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na to schorzenie. Co zastanawiające, duża część z nich poddaje się modyfikacji. Do najważniejszych czynników ryzyka choroby Alzheimera zalicza się przede wszystkim:
- zbyt wysokie lub niskie wartości ciśnienia tętniczego krwi;
- źle wyrównaną cukrzycę;
- niski poziom wykształcenia oraz niską aktywność umysłową;
- otyłość;
- wysoki poziom homocysteiny;
- przewlekły stres;
- urazy w obrębie głowy.
Warto także wspomnieć, że istnieje postać choroby Alzheimera o wczesnym początku, której objawy ujawniają się przez 65. rokiem życia. Ten typ choroby występuje dość rzadko i zwykle jest dziedziczony. Badania naukowe wykazały, że kluczową rolę w pojawianiu się choroby Alzheimera o wczesnym początku ma:
- mutacja w genie PSEN1;
- mutacja w genie PSEN2;
- mutacja w genie APP;
- obecność allelu ApoEε4.
Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera?
Specjaliści twierdzą, że największy wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera ma poprawa stylu życia oraz skuteczna terapia chorób podstawowych takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze.
W literaturze naukowej podkreśla się przede wszystkim znaczenie zdrowej, zbilansowanej diety, najlepiej w stylu śródziemnomorskim. Powinna ona obfitować w świeże warzywa i owoce, a także w dobre źródła niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych. W trosce o zdrowie mózgu warto także ograniczyć używki, przede wszystkim alkohol i papierosy. Co ciekawe, badania naukowe wskazują, że codzienne spożycie kawy może zmniejszać ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera nawet o 30%!
Postępowanie medyczne w chorobie Alzheimera
Pomimo intensywnych badań, choroba Alzheimera w dalszym ciągu skrywa szereg tajemnic. Niestety powoduje to, iż medycyna nie dysponuje obecnie żadną metodą przyczynowego leczenia tej choroby. Terapia objawowa zwykle prowadzona jest przez neurologa oraz psychiatrę, których zadaniem jest jak najdłuższe zachowanie funkcji poznawczych chorego oraz troska o jego stan psychofizyczny.
Choroba Alzheimera – leczenie poprawiające procesy kognitywne
Specjaliści twierdzą, że odpowiednio prowadzona terapia może nieco spowolnić przebieg choroby, pozwalając choremu zachować funkcje poznawcze przez dłuższy czas. W leczeniu choroby Alzheimera zwykle stosuje się:
- leki hamujące rozkład acetylocholiny, czyli inhibitory acetylocholinoesterazy – rywastygmina (preparat Exelon czy Nimvastid) lub donepezil (preparat Cogiton czy Doneprion);
- inhibitor receptora NMDA – memantyna (preparat Memantine czy Marixino);
- leki nootropowe – piracetam (preparat Lucetam czy Memotropil) lub winpocetyna (preparat Vicebrol czy Vincetan).
Należy także pamiętać o równoczesnym leczeniu innych objawów, które współistnieją z chorobą Alzheimera. Chory powinien być przede wszystkim pod opieką psychiatry, którego pomoc bywa przydatna w przypadku zaburzeń zachowania, agresji czy depresji. Wiele osób cierpiących na to schorzenie wymaga także wsparcia w problemach z bezsennością.
- Alzheimer Disease ed. by Kumar A, Sidhu J, Goyal A, et al. [Updated 2021 Aug 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499922/ [dostęp: 25.10.2021 r.].
- Alzheimer’s disease: pathogenesis, diagnostics, and therapeutics Tiwari ed. by S, Atluri V, Kaushik A, Yndart A, Nair M. Int J Nanomedicine. 2019;14:5541-5554. Published 2019 Jul 19. doi:10.2147/IJN.S200490.