POChP – choroba nie tylko palaczy
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) należy do głównych przyczyn przewlekłej chorobowości na świecie. W Polsce są już prawie 2 mln chorych, a na świecie choruje ponad 250 mln ludzi! Schorzenie to głównie kojarzone z długoletnim paleniem wyrobów tytoniowych ma też inne istotne przyczyny. Jakie są więc czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na POChP?
Przewlekła obturacyjna choroba płuc- na czym polega?
POChP charakteryzuje się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe, zazwyczaj związanym ze stanem zapalnym w oskrzelach i płucach w wyniku działania szkodliwych związków chemicznych. Przewlekła reakcja zapalna w przebiegu POChP obejmuje oskrzela, miąższ płuc oraz naczynia płucne. Ze stanu zapalnego wynika stres oksydacyjny (substancje o działaniu oksydacyjnym, inaczej utleniającym, znajdują się między innymi w dymie tytoniowym i są wytwarzane przez komórki uczestniczące w procesie zapalnym w oskrzelach) oraz przewaga proteinaz nad antyproteinazami (proteinazy to enzymy odpowiadające za niszczenie tkanki płucnej i decydujące o rozwoju rozedmy płuc).
POChP- choroba palaczy?
Za główną przyczynę rozwoju POChP uznaje się wieloletnie palenie tytoniu, zarówno aktywne jak i bierne. Około 90% wszystkich chorych to palacze. Dym papierosowy zawiera tysiące substancji, które działają drażniąco na tkankę płuca. W efekcie wywołuje to reakcję obronną, czyli wytwarzanie większej ilości śluzu. W zdrowym organizmie zanieczyszczenia najpierw osadzają się na śluzie, a potem są usuwane dzięki ruchowi rzęsek. Następuje odruch kaszlu, który ostatecznie pomaga nam pozbyć się niechcianych związków. U palaczy i innych chorych na POChP zadanie to jest utrudnione. Część związków chemicznych z dymu papierosowego początkowo blokują, a potem niszczą rzęski, co skutkuje utrudnionym oczyszczaniem płuc. Jednak nikotyna nie jest jedyną przyczyną opisywanych zjawisk.
Narażenie zawodowe
W krajach uprzemysłowionych, u 33% osób niepalących choroba ta rozwija się jako skutek narażenia na szkodliwe pyły organiczne i nieorganiczne oraz gazy występujące w środowisku pracy osób badanych. Powszechnie cierpią na nią górnicy czy pracownicy cementowni.
Zanieczyszczenie środowiska domowego
Zanieczyszczenie pyłem może również dotyczyć pomieszczeń mieszkalnych. W przypadku niesprawnych pieców czy wentylacji, opalanie węglem i drewnem może prowadzić do przedostawania się szkodliwych substancji do domu.
Infekcje wieku dziecięcego
Na szczególną uwagę zasługuje wpływ środowiska na układ oddechowy dzieci do 7. roku życia, gdyż płuca najintensywniej rozwijają się właśnie do tego wieku. Dzieci narażone na wdychanie dymu tytoniowego oraz na pyły powstałe w wyniku spalania paliw mogą częściej zapadać na infekcje dróg oddechowych, co przekłada się na zwiększone ryzyko nieodwracalnego uszkodzenia obwodowych struktur płuc, a tym samym trwałego upośledzenia czynności wentylacyjnej płuc w wieku dorosłym.
Czynniki genetyczne
Dość istotną przyczyną powstania choroby jest wrodzony niedobór alfa-1-antytrypsyny. Związek ten hamuje aktywność enzymów rozkładających białko (np. w płucach). W przypadku jego niedoboru następuje stopniowe uszkodzenie miąższu płuc i rozedma.
Znaczenie środowiska i klimatu
Na zachorowanie ma również wpływ powietrze atmosferyczne zanieczyszczone dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu i ozonem. Nie bez znaczenia pozostaje też pył zawieszony, czyli pył o zróżnicowanym składzie chemicznym, zawierający cząsteczki, które przez swój niski ciężar unoszą się we wdychanym przez człowieka powietrzu. W 2018 roku państwowy monitoring jakości powietrza wykazał, że dobowa norma dla pyłu zawieszonego została przekroczona w 85% stref badanych w całej Polsce. Główna przyczyna zanieczyszczenia powietrza pozostaje aktualna do dziś i są to niskie emisje, czyli wspomniane urządzenia grzewcze w indywidualnych gospodarstwach domowych, wykorzystujące paliwa stałe, głównie węgiel kamienny.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc a astma
Prowadzone badania naukowe jeszcze nie dały jednoznacznego potwierdzenia, że astma może być przyczyną rozwoju POChP. Jednak uznaje się ją za jeden z czynników ryzyka. Potwierdzony został bowiem już wpływ nadreaktywności oskrzeli bez klinicznych cech astmy na rozwój POChP.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc- podsumowanie
Nie każda osoba narażona na powyższe czynniki ryzyka zachoruje na POChP. Decydujące znaczenie ma interakcja między organizmem człowieka a otaczającym środowiskiem i uwarunkowania genetyczne. Przypuszcza się też, że nie bez znaczenia jest długość życia, a tym samym czas narażenia na szkodliwe czynniki wywołujące schorzenie.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
