Tężyczka utajona ‒ tajemnicza choroba młodych ludzi
Pierwsze wzmianki o tej jednostce chorobowej pojawiły się wprawdzie w 1945 roku, jednak do dziś jest to schorzenie, o którym wiadomo stosunkowo niewiele. O tężyczce utajonej, nazywanej przez wielu spazmofilią lub chorobą perfekcjonistek, mówi się więcej dopiero od niedawna, dlaczego świadomość społeczeństwa w tym temacie jest wciąż mała. Zastanawiasz się, jak objawia się tężyczka utajona i jak sobie z nią poradzić? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule!
Czym jest tężyczka utajona?
Tężyczka to z definicji schorzenie, które polega na obniżonym stężeniu jonów wapnia w surowicy krwi z następczym zaburzeniem przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Utajona postać tej choroby jest jednak nieco odmienna, ponieważ w jej przebiegu nie obserwuje się zaburzeń elektrolitowych w surowicy krwi. W tężyczce utajonej dochodzi do wystąpienia objawów chorobowych na skutek obniżonego stężenia wapnia, ale często także magnezu, bezpośrednio w tkankach.
Przyczyny tężyczki utajonej
Tężyczka utajona, w przeciwieństwie do tężyczki jawnej, nie jest związana z zaburzeniami endokrynologicznymi. U jej podstaw leżą nieprawidłowości w stężeniu elektrolitów. Mogą one wynikać z niedoborów pierwiastków, które najczęściej spowodowane są źle zbilansowaną dietą bądź używkami. Do przyczyn tężyczki utajonej zalicza się również hiperwentylację, czyli zbyt głęboki i szybki oddech. Stan ten doprowadza do przejściowego podwyższenia pH krwi, co skutkuje spadkiem stężenia jonów wapnia i wystąpieniem ataku tężyczki utajonej.
Co ciekawe, badania naukowe wykazały, że tężyczka utajona znacznie częściej występuje u osób z osobowością typu A. Charakteryzują się oni niską odpornością na stres, wysoką ambicją czy rywalizacją. Prawdopodobnie ma to związek z wyższą pobudliwością nerwowo-mięśniową u takich osób, co predysponuje do rozwinięcia się zaburzeń w przewodnictwie.
Tężyczka utajona – objawy, które mogą świadczyć o chorobie
Dlaczego tężyczka utajona jest tak trudna do zdiagnozowania? Przyczyną tego są jej objawy, które – choć dokuczliwe dla chorego – są dość niecharakterystyczne. Nierzadkie są także sytuacje, w których tężyczka utajona ukrywa się pod maską innej choroby. Jakie objawy powinny więc wzbudzić czujność i skłonić do diagnostyki pod kątem tężyczki utajonej? Do niepokojących symptomów zalicza się przede wszystkim:
- bóle i zawroty głowy;
- bolesne skurcze oskrzeli;
- bolesne skurcze lub drżenia mięśni;
- drętwienie lub mrowienie kończyn, twarzy bądź języka;
- zaburzenia funkcji poznawczych, takie jak spadek koncentracji czy zdolności zapamiętywania;
- zaburzenia psychiczne, w tym uczucie lęku i niepokoju, obniżenie nastroju czy zaburzenia lękowe;
- przewlekłe osłabienie i uczucie zmęczenia;
- bezsenność.
Specjalistyczna pomoc w walce z tężyczką
Obserwujesz u siebie objawy typowe dla utajonej tężyczki, jednak nie wiesz, do kogo zwrócić się o pomoc? Najlepszym wyborem będzie doświadczony neurolog, który jest specjalistą od przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Pokieruje on nie tylko diagnostyką tężyczki utajonej, ale również planem jej terapii.
Diagnostyka tężyczki utajonej może stanowić nie lada wyzwanie
Bardzo ważnym, aczkolwiek niedocenianym, elementem diagnostyki jest dokładny wywiad lekarski. W przypadku tężyczki utajonej specjalista powinien szczegółowo dopytać pacjenta o zaobserwowane objawy oraz okoliczności ich wystąpienia. Wywiad warto pogłębić o badanie przedmiotowe, a zwłaszcza o wykonanie dwóch prostych testów neurologicznych wykrywających:
- objaw Chvostka – oznacza skurcz mięśni mimicznych twarzy po delikatnym uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w brzeg mięśnia żwacza;
- objaw Trousseau – w jego przebiegu obserwuje się charakterystyczne zgięcie IV i V palca ręki, którą uciskano uprzednio mankietem sfigmomanometru przez 3 minuty.
W dalszej kolejności należy wykonać badania laboratoryjne, które wykluczą zaburzenia elektrolitowe. Do niezbędnego minimum zalicza się oznaczenie stężenia jonów wapnia, magnezu oraz potasu we krwi.
Najważniejszym badaniem w diagnostyce tężyczki utajonej jest próba tężyczkowa, która jest rodzajem badania elektromiograficznego (EMG). Umożliwia ona nieinwazyjny pomiar potencjałów elektrycznych w mięśniach i nerwach oraz wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu tych tkanek.
Jak leczyć tężyczkę utajoną?
Leczenie tężyczki utajonej wymaga od pacjenta cierpliwości, ponieważ w wielu przypadkach schorzenie to wymaga wielomiesięcznej terapii, by jego objawy całkowicie ustąpiły. Podstawą leczenia tej choroby jest suplementacja niedoborowych makroelementów, czyli wapnia i magnezu. Specjaliści polecają także dodatkową suplementację witaminy D, która odgrywa niebagatelną rolę w gospodarce wapniowej.
Jak wcześniej wspomniano, tężyczka utajona bardzo często towarzyszy zaburzeniom psychicznym, które mogą przebiegać z hiperwentylacją. W takim przypadku warto uzupełnić leczenie spazmofilii odpowiednio dobraną psychoterapią. Współtowarzyszące chorobie stany lękowe bądź nerwica mogą wymagać leczenia farmakologicznego, polegającego na stosowaniu benzodiazepin bądź leków z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI).
- Schafer AL, Shoback DM. Hypocalcemia: Diagnosis and Treatment. [Updated 2016 Jan 3]. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., editors. Endotext [Internet]. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279022/
- Goyal A, Singh S. Hypocalcemia. [Updated 2020 Jun 22]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430912/
- Cooper MS, Gittoes NJ. Diagnosis and management of hypocalcaemia [published correction appears in BMJ. 2008 Jun 28;336(7659): doi: 10.1136/bmj.a334]. BMJ. 2008;336(7656):1298-1302.