Jak poradzić sobie z opryszczką wargową?

Opryszczka, potocznie nazywana zimnem lub febrą, to jedno z najpopularniejszych schorzeń w naszym społeczeństwie. Choć dolegliwość ta wydaje się łagodna i nieszkodliwa, w niektórych okolicznościach może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia czy nawet życia. W dzisiejszym artykule przyglądamy się bliżej opryszczce wargowej, a także przedstawiamy sposoby leczenia tej choroby.

Szacuje się, że opryszczka wargowa może dotyczyć ponad 67% społeczeństwa

Opryszczka wargowa to choroba znana od wielu stuleci, a wzmianki o niej można znaleźć nawet w starożytnych pismach. Jej bezpośrednią przyczyną jest wirus opryszczki pospolitej typu 1, czyli HSV-1, który cechuje się niezwykle wysoką zakaźnością. Specjaliści szacują, że wirusem HSV-1 może być zakażone 67%, a według niektórych danych nawet aż 80% społeczeństwa. Godny uwagi jest jednak fakt, że objawy chorobowe występują jedynie u połowy zakażonych osób.

Wirus HSV-1 – główny winowajca opryszczki wargowej

HSV, czyli wirus opryszczki pospolitej, to niewielki patogen z grupy herpeswirusów. W medycynie wyróżnia się dwa typy tego wirusa, głównie na podstawie najczęstszej lokalizacji zmian, które wywołują:

HSV-1 – wirus opryszczki wargowej,
HSV-2 – wirus opryszczki genitalnej.

Warto podkreślić, że lokalizacja zmian nie świadczy jednoznacznie o typie wirusa, a za zmiany chorobowe w okolicy ust może być odpowiedzialny również wirus HSV-2.
Do zakażenia opryszczką wystarczy kontakt z chorą osobą bądź nosicielem wirusa. Drobnoustrój przenoszony jest poprzez styczność wydzielin, takich jak ślina czy łzy z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową. Co ważne, do zakażenia HSV-1 może dojść także w wyniku używania z chorym tych samych przedmiotów, takich jak szklanka czy pomadka. Po wniknięciu do organizmu wirus opryszczki migruje do neuronów zwoju trójdzielnego w okolicy twarzy, gdzie pozostaje w postaci utajonej.

Jak przebiega opryszczka wargowa?

Zakażenie pierwotne, występujące po kontakcie z wirusem, często jest bezobjawowe, choć może też przybierać rozmaite formy. U dzieci może ono występować pod postacią opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i dziąseł, któremu często towarzyszą objawy ogólnoustrojowe. Ciężkie postaci zakażenia pierwotnego zwykle dotyczą osób zmagających się ze znacznym obniżeniem odporności.
15-40% nosicieli wirusa HSV-1 zmaga się z zakażeniem nawrotowym, które powszechnie jest utożsamiane z opryszczką wargową. Nawroty choroby zazwyczaj występują pod wpływem czynników zewnętrznych takich jak:

gwałtowne zmiany temperatury,
współwystępujące infekcje,
ekspozycja na promieniowanie UV,
stres,
menstruacja.

Jak rozpoznać nawrót opryszczki? Początkowo można zaobserwować objawy zwiastunowe takie jak mrowienie czy pieczenie w miejscu, w którym pojawią się zmiany chorobowe. Niedługo później pojawia się bolący pęcherzyk wypełniony płynem surowiczym. Gdy pęknie lub zostanie zdrapany, dochodzi do małej nadżerki lub owrzodzenia, które goi się kilka dni.

Opryszczka w ciąży – czy zakażenie jest powodem do niepokoju?

Wirus HSV jest drobnoustrojem wchodzącym w skład TORCH, czyli drobnoustrojów mogących wywołać infekcje wewnątrzmaciczne z następowymi wadami wrodzonymi płodu. Okazuje się, że jeżeli przyszła mama chorowała już wcześniej na opryszczkę wargową, zakażenie to nie stanowi niebezpieczeństwa dla dziecka. Powodem do niepokoju może być jednak zakażenie pierwotne, gdyż istnieje wtedy znaczące ryzyko transmisji infekcji na płód.

Opryszczka wargowa jest chorobą niewyleczalną

Współczesna medycyna nie zna niestety skutecznego leku na całkowite pozbycie się wirusa opryszczki z organizmu. Obecnie podstawą terapii tej choroby jest leczenie objawowe. Część osób próbuje leczyć opryszczkę na ustach domowymi sposobami, lecz ich skuteczność jest relatywnie niska. W sprzedaży można znaleźć specjalne preparaty zawierające leki przeciwwirusowe, które mają za zadanie przyspieszyć gojenie się zmiany chorobowej.

Tabletki, żele czy plastry na opryszczkę – co należy wiedzieć o leczeniu tej choroby?

Nie chcesz męczyć się przez wiele dni ze zmianą skórną na twarzy lub nie ufasz domowym sposobom na opryszczkę? W takim przypadku warto sięgnąć po skuteczne leczenie przeciwwirusowe. Powinno być ono zastosowane już w momencie wystąpienia objawów zwiastunowych jak ból czy mrowienie w okolicy ust. Łagodne nawroty opryszczki wargowej mogą być leczone preparatami miejscowymi w formie kremu, żelu bądź sztyftu. Jeżeli zmiany są nasilone, warto sięgnąć po leki doustne. W terapii opryszczki wargowej szczególne zastosowanie znalazły dwa związki przeciwwirusowe:

acyklowir – preparaty Hascovir, Heviran lub Zovirax. Preparaty z acyklowirem powinny być stosowane pięć razy dziennie, co 4-5 godzin;
walacyklowir – preparat Vaciclor. Lek ten może być stosowany co 12 godzin.

W sklepach czy aptekach można też znaleźć specjalne plastry na opryszczkę. Zwykle składają się one z żelu hydrokoloidowego i nie zawierają substancji leczniczej. Plastry te stwarzają jednak wilgotne środowisko, które sprzyja szybszemu gojeniu się zmiany skórnej.

Usługi oferowane przez Medicept:

recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.

Saleh D, Yarrarapu SNS, Sharma S. Herpes Simplex Type 1. [Updated 2021 May 20]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482197/
Chi CC, Wang SH, Delamere FM, Wojnarowska F, Peters MC, Kanjirath PP. Interventions for prevention of herpes simplex labialis (cold sores on the lips). Cochrane Database Syst Rev. 2015;2015(8):CD010095. Published 2015 Aug 7.