Choroba bogaczy ‒ co warto wiedzieć o dnie moczanowej?
Pierwsze opisy dny moczanowej sięgają starożytności. Było to wtedy schorzenie występujące wyłącznie u zamożnej części społeczeństwa, stąd określenie – choroba królów lub choroba bogaczy. Obecnie dna moczanowa jest znacznie bardziej rozpowszechniona, zwłaszcza wśród mieszkańców krajów wysokorozwiniętych. Więcej informacji o tej chorobie i jej związku ze współczesnym stylem życia znajdziesz w poniższym artykule!
Dna moczanowa ‒ jedna z najczęstszych przyczyn przewlekłego zapalenia stawów
Dna moczanowa, nazywana także artretyzmem lub podagrą, to choroba przebiegająca z się nawracającym zapaleniem stawów o charakterze ostrym lub przewlekłym. Stan zapalny związany jest z wytrącaniem się kryształów moczanu, co jest konsekwencją podwyższonego stężenia kwasu moczowego we krwi. Związek ten krystalizuje się głównie w płynie stawowym, stawach i ścięgnach, ale może również odkładać się w narządach poza układem ruchu, prowadząc do licznych komplikacji.
Przyczyny hiperurykemii i dny moczanowej
Kwas moczowy do końcowy produkt rozkładu puryn zawartych w łańcuchach DNA i RNA. Przyczyną dny moczanowej jest hiperurykemia, czyli podwyższenia stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi powyżej 7 mg/dl. Nie jest do końca jasne, dlaczego u niektórych osób związek ten odkłada się w tkance stawowej, jednak nie każda osoba z hiperurykemią zachoruje w przyszłości na podagrę.
Hiperurykemia może być stanem pierwotnym, wynikającym z wrodzonych wad metabolicznych, ale częściej jest stanem nabytym – konsekwencją innych schorzeń bądź błędów dietetycznych. Do najczęstszych przyczyn zwiększonego stężenia kwasu moczowego we krwi zalicza się:
- upośledzenie wydalania kwasu moczowego przez nerki w przebiegu mutacji genetycznych bądź chorób przewlekłych, takich jak torbielowatość nerek;
- zwiększoną produkcję kwasu moczowego wskutek wrodzonych zaburzeń metabolicznych;
- dietę bogatopurynową;
- zwiększony rozpad nukleotydów w przebiegu nowotworów krwi, niedokrwistości hemolitycznej czy mononukleozy;
- przyjmowanie niektórych leków cytostatycznych i immunosupresyjnych.
Charakterystyczne objawy dny moczanowej
Objawy podagry ujawniają się najczęściej u mężczyzn w średnim i podeszłym wieku. U kobiet choroba ta występuje o wiele rzadziej, zwykle w okresie pomenopauzalnym. Przez bardzo długi czas choroba rozwija się niepostrzeżenie, a jedynym objawem choroby może być obecność niewielkiej ilości kryształów moczanu w tkankach stawowych.
Pierwszym, odczuwalnym dla chorego, objawem choroby jest napad dny moczanowej. Zazwyczaj rozpoczyna się on tuż nad ranem i przebiega z:
- bardzo silnym bólem w obrębie stawu palucha stopy;
- zaczerwienieniem i wzrostem temperatury skóry w pobliżu stawu;
- dużym obrzękiem w okolicy stawu;
- gorączką i dreszczami.
Nieleczony napad dny moczanowej trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni, po czym choroba przechodzi w bezobjawowe stadium. Kolejny napad dny pojawia się po kilku miesiącach bądź latach, przy czym wraz z biegiem czasu, częstotliwość napadów zwiększa się.
Odkładające się kryształy moczanów powodują po kilku latach powstanie guzków dnawych w obrębie wielu tkanek. Często pojawiają się w skórze małżowin usznych i okolicy stawów dłoni i stóp, choć bywa, że umiejscawiają się w narządach, zaburzając ich prawidłowe funkcjonowanie.
Leczenie dny moczanowej wymaga ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem
Dna moczanowa to choroba przewlekła, a jej terapia trwa do końca życia. W leczeniu tej choroby duże znaczenie ma nie tylko farmakoterapia, ale także zmiana stylu życia.
Pacjent powinien ściśle współpracować ze swoim lekarzem prowadzącym, ponieważ odpowiednie przestrzeganie zaleceń pozwala nie tylko zmniejszyć częstotliwość napadów dny, ale zapobiega również wystąpieniu groźnych powikłań narządowych.
Dna moczanowa a dieta – dlaczego zmiana stylu życia to podstawa?
Dna moczanowa to choroba cywilizacyjna, której rozwój jest zwykle związany z prowadzonym trybem życia. Świadczy o tym także fakt, że podagra często współistnieje z takimi chorobami jak cukrzyca, otyłość czy nadciśnienie tętnicze. Dla powodzenia terapii należy więc wprowadzić pewne zmiany w stylu życia, które obejmują między innymi:
- zmniejszenie masy ciała u osób dotkniętych nadwagą i otyłością;
- unikanie pokarmów bogatych w puryny, zwłaszcza wędzonych ryb, mięsnych galaret i wywarów czy owoców morza;
- ograniczenie spożycia alkoholu, a zwłaszcza piwa;
- unikanie napojów słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym.
Leki na dnę moczanową
Leczenie dny moczanowej skupia się przede wszystkim na zmniejszeniu stężenia kwasu moczowego w osoczu do wartości poniżej 6 mg/dl. Do najczęściej stosowanych leków zalicza się:
- allopurinol – preparat Milurit lub Allupol;
- febuksostat – preparat Febuxostat lub Adenuric;
- leki urykozuryczne, takie jak probenecyd czy benzbromaron.
Całkiem inaczej przebiega leczenie napadu dny moczanowej. Wtedy priorytetem jest zmniejszenie stanu zapalnego w zajętym stawie, a także zminimalizowanie dolegliwości bólowych. W tym celu stosuje się:
- kolchicynę – preparat Colchican lub Colchicum;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak diklofenak (preparat Diclac lub Dicloreum) czy ibuprofen (preparat Ibum lub Nurofen);
- prednizolon – preparat Encortolon lub Predasol.
- Fenando A, Widrich J. Gout. [Updated 2020 Dec 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546606/
- Ragab G, Elshahaly M, Bardin T. Gout: An old disease in new perspective – A review. J Adv Res. 2017;8(5):495-511. doi:10.1016/j.jare.2017.04.008